سنجش سرانه مصرف آبزيان و ارزيابي موانع و راه كارهاي توسعه مصرف

هدف اصلي اين تحقيق ، تعيين و تحليل ميزان مصرف آبزيان در مناطق شهري و روستايي استان مركزي در سال 1390 بود. براي دست يابي به اهداف تحقيق از روش پيمايشي با استفاده از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه ها با مراجعه حضوري به هريك از نمونه هاي تحقيق (خانوار هاي شهري و روستايي) تكميل گرديد. با روش نمونه گيري چند مرحله اي تصادفي تعداد 2525 نفر در نمونه آماري قرار گرفتند. در اولين مرحله به صورت تمام شماري شهرها انتخاب شدند (12 شهر: آشتيان، اراك، تفرش، خمين، محلات، ساوه، شازند، دليجان، كميجان، فراهان، خنداب، زرنديه). در دومين مرحله به نسبت حجم خانوارهاي شهري و روستايي، فراواني نمونه مورد نظر در هر شهر تعيين شد. در اين تحقيق 1455 نفر در مناطق شهري و 1070 نفر در مناطق روستايي مورد مطالعه قرار گرفتند. براي برآورد متوسط ميزان مصرف آبزيان از فرمول استاندارد استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه ميانگين سرانه مصرف كل استان 81/5 كيلوگرم، در مناطق شهري70/6 كيلوگرم و در مناطق روستايي 62/4 كيلوگرم در سال بود. از طرفي، گراني و نبود بازار خريد محلي نزديك محل كار و سكونت از مهم ترين مشكلات و تنگناهاي مصرف به شمار مي رود. همچنين، ميزان رضايت از قيمت و تنوع آبزيان موجود در بازار كمتر از حد متوسط بود (2/2 و 62/2 از 5). نتايج آزمون رگرسيون نيز نشان داد كه پنج متغير تحصيلات، تعداد اعضاي خانوار، قيمت، ميزان درآمد و ميزان آشنايي با پخت آبزيان بيش از 57 درصد تغييرات ميزان مصرف آبزيان را تبيين نموده اند (57/0R2=). در پايان پيشنهاد شده است كه برنامه ريزي براي افزايش سطح اطلاعات و فرهنگ عمومي، تنوع بخشي به روش ها و برنامه هاي ترويج و اشاعه مصرف ماهي، گسترش مراكز توزيع و توليد ماهي و كمك به فعاليت تعاوني ها و اتحاديه در عرصه بازاريابي آبزيان و اتخاذ سياست هاي حمايتي از جامعه صيادي براي ارتقاي سطح رفاه اجتماعي آنها و در نهايت كاهش قيمت آبزيان، مورد توجه برنامه ريزان توسعه مصرف آبزيان و سلامت اجتماعي قرار گيرد.

The main objective of this research was determination and analysis of the fish consumption in the urban and rural areas, Markazi Province. The survey method was used to achieve the research objectives and the main instrument of the research was a researcher made questionnaire. The questionnaires were completed by visiting each of the research samples (Urban and rural households). 2525 number of them was assigned to the sample based on random sampling method. Cities were selected in the first stage by full enumeration (12 Cities: Ashtian, Arak, Tafrish, Khomein, Mohalat, Saveh, Shazand, Delijan, Kemijan, Farahan, Khandab, Zarandieh). Frequency of the sample in each city is determined in proportion of the size of urban households. In this study 1455 people were studied in the urban areas and 1070people in the rural areas. A standard formula was used to estimate the amount of fish consumption. The results showed that the average of per capita consumption in total province is 5.81 kg, in urban area 6.70 kg and in rural area 4.62 kg/y. On the other hand, inflation and lack of local shopping mall near the workplace and residence are considered as the main problems and obstacles of the consumption level. Also, the satisfaction level of the price and diversity of the available aquatic, was lower than average in the market (2.2 and 2.62from 5). Regression analysis results also showed that five variables including education level, number of household members, price, income level and knowing how to cooking fish, explained more than 57 percent of the change in the consumption of aquatics (R2=0.57). In the end it is proposed that planning for increasing the levels of information and public culture, diversifying the methods and programs of the extension service and promoting of the fish consumption, expansion of fish distribution and production centers and assistance to cooperative activities and unions in the field of aquaculture marketing and adopting supportive policies for fishing community in order to promoting their welfare and ultimately reducing the price aquatic be considered by aquatic consumption and public health planners.