تاملي بر رهبري نوآورانه در مدرسه؛ مطالعه‌اي پديدار نگارانه

عادت به انجام كارها به سبك‌هاي مديريتي و پشتيبان رفتار صرفِ تكراري و معمول در روابط رسمي سلسله‌‌ مراتبي، مشكل اساسي ايجاد نوآوري در پاسخ به طبايع دانش‌آموزان، نيازها و تغييرات محيط است. هدف اصلي مطالعه حاضر، ايجاد چهارچوب مفهومي مناسب رهبري آموزشي نوآور در مدارس از طريق شناسايي و تبيين و توسعه مباني نظري آن و نيز بيان ضرورت استفاده از مستندات آن براي توصيه تقويت نو‌آوري مراكز آموزشي و مديريت آموزش است. اين پژوهش با رويكرد كيفي وبا استفاده از راهبرد پديدارنگاري انجام يافته است. جامعه پژوهش شامل استادان دانشگاه، مديران شاخص متوسطه و معلمان نمونه شهر تهران است. از ميان آنها37 نفر به منزله اطلاع‌رسان از طريق نمونه‌گيري نظري هدفمند تا رسيدن به اشباع نظري انتخاب شده اند. داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌هاي عميق و نيمه ساختاريافته جمع‌آوري شده-است. روش تحليل داده‌ها، تحليل محتوا به شيوه استقرايي با استفاده از كدگذاري در سه سطح باز، محوري و منتخب است. يافته‌ها نشان مي دهد، مقوله‌ها يا ابعاد اساسي رهبر آموزشي نوآور شامل1. رشد و توانمندسازي حرفه‌اي معلمان؛ 2. پرورش و تشويق نوآوري؛ 3. مديريت مشاركت جو؛ 4. پرورش روحيه محرك نوآوري و5. مديريت و هدايت نوآوري است. پيشنهادها نيز در زمينهضرورت استفاده از اين يافته‌ها در بهبود رفتار رهبري آموزشي در مدارس است.

Abstract Being used to do the things according to ordinary management styles that support mere repeated and ordinary behaviors in the formal hierarchy is the key obstacles on the way of setting innovation in response to the natural needs of students, and environment. The main purpose of the study was to identify a suitable conceptual framework for identifying and describing school innovative educational leadership, developing and expanding its theory bases and coming to the notion of its necessity to be used for supporting innovation in educational centers and education management. The research was done through using qualitative and leadership phenomenological strategy. Research population consisted of Tehran universities’ faculty members, prominent high school principals and teachers, of whom 37 people were selected through purposeful subjective sampling until reaching the indication of saturation of the necessary research number of the subjects. To gather data, in-depth semi-structured interviews were conducted. To analyze data inductively, open, axial, and selective coding systems were used. Findings indicated that main categories comprising innovative educational leadership were: 1) professional development and empowerment of teachers, 2) nurturing and reinforcing innovation, 3) collegial management, 4) nurturing innovative morale, 5) management and orienting innovation. The research ended up with recommendations on the necessity of using these findings in school leadership and managing education behaviors.