پيش‌بيني كننده‌هاي قصد رفتاري خشونت در دانش‌آموزان پسر شهرستان سنندج با استفاده از تيوري رفتار برنامه‌ريزي شده

Predictive Factors of Aggressive Behaviors in Guidance and High School Male Students, Based on the Theory of Planned Behavior

زمينه: از طرف سازمان بهداشت جهاني، خشونت به عنوان يكي از مشكلات جدي در بهداشت و سلامت عمومي معرفي شده است. هدف از اين مطالعه بررسي عوامل پيش‌بيني كننده قصد رفتارهاي خشونت‌آميز (كلامي و فيزيكي) با استفاده از تيوري رفتار برنامه‌ريزي شده در دانش‌آموزان پسر مقاطع راهنمايي و دبيرستان شهر سنندج مي‌باشد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي، 475 نفر از دانش‌آموزان راهنمايي و دبيرستان شهرستان سنندج به عنوان نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه‌ايي كه مشتمل بر سوالات تيوري رفتار برنامه‌ريزي شده، عوامل دموگرافيك و رفتار گذشته خشونت (كلامي و فيزيكي) بود طراحي گرديد كه پس از تاييد روايي و پايايي سوالات، پرسشنامه‌ها توسط دانش‌آموزان تكميل گرديدند. تحليل‌ها از طريق آزمون همبستگي و مدل رگرسيون خطي صورت پذيرفت و پيش‌بيني كننده‌هاي قصد رفتارهاي خشونت‌آميز مشخص شدند. يافته‌ها: ميانگين سن دانش‌آموزان شركت كننده (12/1±70/14) بود كه توزيع آن بين 17-12 سال مي‌باشد. (5/35 درصد) از دانش‌آموزان در ماه گذشته اصلاً دعواي فيزيكي نداشته و براي پرخاشگري كلامي نيز در ماه گذشته (9/26 درصد) اصلاً پرخاشگري نكرده بودند، رگرسيون خطي نشان داد كه اجزا تيوري با همديگر 2/50 درصد از قصد خشونت فيزيكي و 3/37 درصد از قصد خشونت كلامي را پيش‌بيني مي‌كنند. پيش‌بيني كننده‌ترين سازه براي قصد خشونت فيزيكي، كنترل رفتاري درك شده بود. در خصوص پيش‌بيني رفتار خشونت فيزيكي و كلامي سازه‌هاي تيوري با همديگر 3/36 درصد خشونت كلامي و 1/21 درصد خشونت فيزيكي را پيش‌بيني كردند. پيش‌بيني كننده‌ترين سازه براي رفتار خشونت كلامي، قصد رفتاري; و براي خشونت فيزيكي، كنترل رفتاري درك شده بود. نتيجه‌گيري: افراد در خشونت فيزيكي غالباً كنترل كمتري را روي رفتار خود احساس مي‌كنند، و در خشونت كلامي نگرش مثبت آن‌ها تعيين كننده‌ي رفتار مي‌باشد، كه براي كاهش اين پديده در جامعه بايستي بر اين حوزه‌ها تمركز شود تا با كمك تكنيك‌هاي مختلف، ميزان كنترل رفتاري افراد را افزايش داده و همچنين نگرش‌ها را براي زمان مواجهه با خشونت اصلاح و تعديل نمود.

Background: According to World Health Organization, aggression is one of the most serious problems in nations’ general health. The current study was aimed to investigate the predictive factors of aggressive behaviors in guidance and high school male students, based on the Theory of Planned Behavior. Material and Methods: A total of 457 guidance and high school male students from Sanandaj city were randomly selected. They were asked to complete a questionnaire included questions about attitude, subjective norms, perceived behavioral control, intention, and aggressive behavior. The questionnaire was validated by the researcher, beforehand. Pearson correlation coefficient and Linear and Ordinal Multivariate Regression was used to investigate the predictability of the constructs of the theory for intention and behavior. Results: The participants’ age range was from 12 to 17 year (mean, 14.70). %35.5 of the participants reported no physical aggression and %26.9 of them reported no verbal aggression during the last month. Linear regression showed that the theory components, all together, could predict %50.2 of the intended physical aggressive behavior, and %73.3 of the intended verbal aggressive behavior. Moreover, the perceived behavior control was the most predictive construct for intended aggression. The results, also, revealed that the theory components, all together, could predict %36.3 of the verbal aggressive behavior, and %21.1 of the physical aggressive behavior. The results, also showed that, intended behavior was the most predictive construct for the verbal aggressive behavior, and that perceived behavior control was the most predictive construct for physical aggression. Conclusion: As, during physical aggression, people feel less control on their behavior; and their verbal aggression is affected by their attitudes, paying attention to these constructs could result into decreasing adolescents’ aggression. In other words, taking part in workshops aimed to increasing behavior control and attitude improvement could help adolescents to control their behavior and to avoid aggressive behaviors.