اندازه‌گيري و ارزيابي فلزات سنگين در كنسروهاي ماهي تون توليد شده از منابع مختلف صيد در سال 1390

Measurement and Evaluation of Heavy Metals in Canned Tuna Collected from Various Sources in 1390

مقدمه: ارزيابي آلودگي‌ مواد غذايي بويژه ماهي‌ تون و فراورده‌هاي آن به فلزات سنگين بدليل پديده تجمع‌پذيري و به عنوان شاخصي از ميزان آلودگي آبها اهميت فراواني دارد. در پژوهش حاضر اندازه‌گيري و ارزيابي سه فلز سنگين جيوه، كادميم و سرب در كنسرو ماهي تون توليد شده از چهار منبع اصلي تامين ماهي تون كشور مورد بررسي قرار گرفت. مواد و روش‌ها: براي اين منظور از چهار نقطه جغرافيايي درياي عمان، سواحل كشورهاي هند، سيشل و غنا، نمونه‌هايي از كنسرو ماهي تون توليدي يكي از كارخانجات معتبر داخل كشور تهيه شد و پس از آماده‌سازي و هضم نمونه‌ها، مقدار جيوه با بهره‌گيري از تكنيك بخار سرد روش طيف‌سنجي جذب اتمي(AAS) و مقدار دو فلز كادميوم و سرب با روش پلاسماي جفت شده القايي- طيف‌سنجي نشر اتمي (ICP-AES) اندازه‌گيري شد. نتايج حاصل، در مقايسه با سه استاندارد مبنا [ايران (ISIRI)، جهاني (WHO/FAO) و اروپا (EC)] و با استفاده از روش آناليز واريانس (ANOVA) با بهره‌گيري از نرم‌افزار SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج ارزيابي‌ها نشان داد در 4 سري نمونه‌هاي‌ مورد آزمايش، ميانگين جيوه ppm 082/0±2/0 (100% نمونه‌ها در محدوده‌ي مجاز استاندارد)، ميانگين كادميوم اندازه‌گيري شده ppm 375/0±614/0 (75% نمونه‌ها بالاتر از محدوده‌ي مجاز استاندارد) و ميانگين سرب ppm 132/0±5/0 (50% نمونه‌ها در محدوده‌ي مجاز استاندارد) مي‌باشد. نتيجه‌گيري: صيدهاي منطقه‌ي چا‌بهار از صيدگاه درياي عمان داراي بيشترين و صيدهاي سواحل غنا داراي كمترين مقادير آلودگي به فلزات سنگين تعيين شدند.

Introduction: Evaluation of food contaminants particularly heavy metals in tuna and its products, that might be considered as an indicator of water pollution is quite important. In this study the concentrations of mercury, cadmium and lead in canned tuna produced in four countries measured and evaluated. Materials and Methods: Samples of canned tuna from Oman Sea, coasts of India, Seychelles and Ghana were obtained from one of the distributing companies in Iran. The concentration of mercury was measured by cold vapor technique using atomic absorption spectroscopy (AAS). The concentration of cadmium and lead were determined by inductively coupled plasma - atomic emission spectroscopy (ICP-AES). The results were compared with the national, european and international standards. Statistical analyses of the results were carried out using SPSS software and analyses of variance (ANOVA) were used to detect significant differences. Results: The results indicated that the concentrations of mercury, for all the samples examined were within the standard limit while for cadmium and lead only 25% and 50% of the samples examined were within the defined standard limits respectively. Conclusion: it was conclude that Chabahar region of Oman Sea and Ghana coast had the highest and least concentrations of heavy metals as contaminants respectively.