احيا قسمتي از دشت با اجراي پروژه تغذيه مصنوعي (مطالعه موردي دشت سفيد دشت- فرادنبه)

Regeneration of plain by execution of artificial recharge project (case study; Sefieddasht–Faradonbeh plain)

پروژه‌هاي تغذيه مصنوعي به منظور بهره‌وري بهينه از منابع آبي خصوصا آبخوان‌ها، نقش موثر و بارزي به عنوان يك راهكار علمي و عملي ايفا مي نمايند. پروژه تغذيه مصنوعي سفيد دشت- فرادنبه، جهت تامين امنيت غذايي در قالب توسعه كشاورزي و منابع طبيعي پايدار و بهره‌وري بهينه از امكانات و پتانسيل‌هاي موجود اجرا شده است. در اين پروژه رواناب‌هاي سطحي، آب چند چشمه وقنات كه وارد رودخانه بروجن شده و در نهايت به رودخانه كارون مي پيوندند، توسط سازه‌هايي همچون بند انحرافي، سيفون معكوس وكانال انتقال آب، وارد استخرهاي تغذيه كننده پروژه تغذيه مصنوعي شده و به داخل آبخوان منطقه هدايت مي‌گردند. طرح تحقيقاتي جاري به منظور بررسي عملكرد و تاثير كمي اين پروژه نسبت به آبهاي ذخيره شده در آبخوان اجرا گرديد. رواناب‌هاي ورودي به پروژه تغذيه مصنوعي سفيد دشت- فرادنبه طي سال‌‌هاي 1382 لغايت 1385 بترتيب 1/6، 3/5، 3/7 ميليون متر مكعب در سال بوده است، كه عمدتاً دشت سفيد دشت و قسمتي از دشت فرادنبه تحت تاثير قرار گرفته است. به منظور بررسي تاثير كمي پروژه تغذيه مصنوعي بر آبهاي زيرزميني و تغييرات حجم ذخيره آب در آبخوان منطقه و مديريت منابع آب زيرزميني از نرم‌افزار مادفلو استفاده گرديد. لذا جهت ارزيابي عملكرد و رفتار آبخوان از شش سناريو استفاده شده است. سناريو يك (با شرايط نرمال زمان اجراي طرح) در كوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدت (2، 15 و 30 ساله)، سناريوهاي دو و سه (منظور نمودن 20 و 40 درصدي كاهش بارش ساليانه)، سناريوهاي چهار و پنج (افزايش 20 و 40 درصدي بارش ساليانه) و سناريوي شش (كاهش 20 درصدي بارش ساليانه، رشد 20 درصدي سطوح زير كشت، رشد 10 درصدي جمعيت و كاهش نشت از كانالهاي آبياري به ميزان 50 درصد)، نتايج حاصل از اجراي مدل در حريم تغذيه مصنوعي بيانگر آنست كه پيش‌بيني سطح آب زيرزميني براي يك دوره 15 ساله (ميان‌مدت) با اعمال شرايط سال83- 1382(سناريو يك) به دليل ميزان و پراكنش مناسب بارش، در قسمت هاي مياني دشت تا 75/10 متر و براي دوره بلند مدت (30 سال) افزايشي بالغ بر 5/19 متر دارد. اين افزايش براي محل استخرهاي تغذيه مصنوعي در دوره‌هاي زماني ميان‌مدت (15 ساله) و بلند مدت (30 ساله) 41/19 و 88/23 متر است. در سناريوهاي دو و سه ميزان سطح آب زيرزميني نسبت به حالت نرمال 9/0 و 45/1متر كاهش داشته است. در سناريوهاي چهار و پنج سطح ايستابي آب 45/1 و 69/2 متر افزايش داشت. اما سناريوي شش باعث افت 46/3 متر سطح آبهاي زيرزميني منطقه گرديد.

Artificial recharge projects are in order to optimize use of water resources, aquifer especially, has significant role to play as a scientific and practical approach. Artificial recharge projects in Sefeiddasht- Fradnbeh plain was implemented for food security, in framework agricultural development and natural resources sustainable and optimal utilization of available resources and potentials. In this project, surface runoff a few springs and subterranean streams were used. These water resources are not usage in non-farm seasonal and enter into Borougen’s river and then join in the Karun River. The water enters into the pools of artificial recharge project with structures such as diversion dams, conveyance channels and the inverted siphon of road and then water was infiltrated into region aquifer. The current research project was implemented in order to evaluation yield and affected quantity in project related to stored water in aquifer. The results show that runoff input to the project was 6.1, 5.3 and 7.3 million cubic meters per year during 2003 to 2006 years respectively and they affected Sefieddasht plain and part of Faradonbeh plain. In order to affects of artificial recharge on water table and fluctuations in the volume of water stored in aquifer and groundwater resources management was used of Modflow model. For evaluation the performance and behaviour of the aquifer were used of six scenarios. Scenario no. 1: With normal time condition for implementation in the short term, medium term and long term (2, 15 and 30 years), Scenarios No. 2 and 3:In these scenarios average annual rainfall are assumed to reduce by 20 and 40 percent, Scenarios No. 4 and 5: In these scenarios average annual precipitationare enhance by 20 and 40 percent over entire area, and scenario no. 6: the scenario includes reduction in rainfall by 20 percent, reduction in canal seepage by 50 percent with increase in agricultural area by 20 percent, increase in domestic water demand by 10 percent. The results were that, scenario no. 1, for artificial recharge project area, the simulated results for 15 and 30 years of groundwater table fluctuation as it rises by 19.4 m and 23.9 m after 15 and 30 years of operation in the aquifer. in scenarios no. 2 and 3, the avarage groundwater table has gone down by almost 0.9 and 1.45 m as comapred to normal scenario or business as usual approach,in scenarios no. 4 and 5, the rise in water table were 1.45 and 2.69 meters, but scenario no. 6, groundwater table was reduce 3.45 meters in the whole area.