ارتباطات زيست‌محيطي و آسيب‌شناسي نقش زيست‌محيطي رسانه‌هاي ايراني

Environmental Communication and Pathology of the Environmental Role of Iranian Media

«ارتباطات زيست‌محيطي» حوزه‌اي پژوهشي و كاربردي در علم ارتباطات است. در ارتباطات زيست‌محيطي چگونگي تهيه، توزيع، دريافت، فهم و استفاده از پيام‌هاي مرتبط با محيط زيست و نحوه تعامل جامعه با آن بررسي مي‌شود؛ بنابراين بهره‌گيري از رسانه به منظور آگاهي‌بخشي عمومي درباره محيط زيست و چالش‌هاي آن، ترويج و تبليغ راه‌هاي حفظ و حراست از محيط زيست و موضوعات مرتبط با مديريت رسانه، ازجمله مهم‌ترين موضوعات پژوهشي مطرح در ارتباطات زيست‌محيطي است. اين مقاله به تعريف «ارتباطات زيست‌محيطي» و گستره نظري و پژوهشي آن مي‌پردازد و در ادامه، نقش زيست‌محيطي رسانه‌هاي كشور آسيب‌شناسي مي‌شود. از روش‌شناسي مصاحبه عميق براي احصاي نظرها و راهكارهاي كارشناسان در اين زمينه استفاده شده است. نبود رسانه مستقل در حوزه محيط زيست، فقدان نگاه كلان و نظام‌مند در ميان كنشگران رسانه‌اي، تاكيد بر برنامه‌هاي مقطعي و غفلت از نگاه راهبردي در برنامه‌سازي، از‌جمله آسيب‌هاي رسانه ها در ايفاي نقش محيط زيستي آنهاست. بهره‌گيري از اصول بلاغت رسانه‌اي، تقويت ژورناليسم زيست‌محيطي، اتخاذ رويكردهاي حمايتي رسانه‎ها از كنشگران عرصه محيط زيست و راه‌اندازي گروه ارتباطات زيست‌محيطي در سازمان حفاظت محيط زيست از‌جمله راهكارهاي رسانه‌اي ارايه شده در اين مقاله است.

Environmental Communications is a research and applied branch of study within the broader field of Communications. Environmental communications deals with the manner of producing, distributing, receiving, understanding and using environment-related messages as well as the way society interact with it. Thus, employing media in order to public awareness on environment and its related challenges, promoting and encouraging methods of preserving and protecting environment and media management-related issues are among the most important research areas within the branch of environmental communications. This article provides a definition for environmental communications and reviews its related literature, and then examines the environmental role of our media. Deep interview is used for collecting experts’ views and solutions in this regard. Lack of exclusive media for the field of environment, lack of macro and systematic look among media actors, focus on temporary programs and ignoring strategic programming are among the issues afflicting media in playing their role with regard to environment. Employing media discourse, reinforcing environmental journalism, media adoption of a supportive approach towards environmental activists as well as launching environmental communications group in Iran Environmental Protection Organization are a number of solutions introduced in the article.