تحليل دگرديسي گفتمان قدرت قدسي در ادبيات ايران از اوستا تا متون عرفاني

The Metamorphosis of Divine Power Discourse in Persian Literature from Avesta to Mystical Texts

بررسي صورتبنديهايِ گفتمان فرّه ايزدي در متون دوره‌هاي مختلف، با تمركز بر اوستا و شاهنامه فردوسي، نشان ميدهد كه صورتبنديِ عناصر اين گفتمان با دگرديسي‌هاي متعدّد همراه بوده است. در اين آثار از ميان انبوه معاني و گزاره‌هاي موجود، برخورداري پادشاهان ايراني از موهبت فرّه ايزدي، واسطه فيض الهي بودن و حقّ الهي آنان براي حكومت بر مردم، به عنوان دال‌هاي خاص در شبكه‌اي از عناصر مرتبط و به‌هم‌پيوسته، مفصل‌بندي، برجسته‌سازي و داراي قطعيت معنا شد و معاني ديگر گفتمان فرّه ايزدي، به سبب منظم و هماهنگ شدن ديگر نشانه‌ها حول اين نقطه مركزي و تقليل و انسداد معناي آنها، به حاشيه‌ رانده شد. اين بررسي نشان مي‌دهد كه گفتمان فرّه ايزدي با استفاده از راهبرد‌هاي زباني مانند تكرار گزاره‌هاي سازگار، غيريت‌سازي، قطعيت گزاره‌هاي گفتمان خودي، تقليل‌گرايي، تخليه معنايي نشانه‌هاي گفتمان رقيب و حاشيه‌راني بسياري از نشانهها، برساخته شده‌ و به عنوان حقيقتي بديهي و طبيعي‌شده تثبيت شده است.

The analysis of the discourse formation of Farrah-e Izadi (divine glory) in texts belonging to different periods, with a special focus on Avesta and Shahnameh, Shows that formation of this discourse has undergone various metamorphoses. From among the vast meanings and propositions in these two works, the gift of the divine glory among Iranian kings, being divine mediators, and having a divine right to govern the people have been articulated and foregrounded as special signifiers in an interrelated and interconnected network. Other meanings of the divine glory discourse have been kept on the periphery to harmonize other properties around this central point and to reduce or block their meanings. This study shows that divine glory discourse has been formed and fixed as an obvious truth, using language strategies such as repetition of the compatible propositions, otherness, finality of its own discourse, reductionism, elimination of the rival discourse, and marginalization of lots of properties.