بررسي زبان سبك ادبي پسامدرن در رمان‌هاي ايراني

A Linguistic Survey of the Postmodern Literary Style in Persian Novels

طي چند دهه‌ اخير همراه با موج جهاني ادبيات پسامدرن، رمان هايي در عرصه ادبيات داستاني ايران پديد آمده اند كه مدعي رويكردي نوين در نگرش و نگارش اين نوع ادبي هستند كه طبعاً زبان و سبك را هم دربرمي‌گيرد. زبان، برجسته‌ترين عنصر سبكي در مطالعات ادبي است. از طرفي هر نوع تغيير در فرم و محتواي زبان اثر ادبي، نشان‌دهنده دگرگوني در نگرش خالق اثر نسبت به جهان پيرامون خويش و انسان است. بنابراين آنچه مهم مي‌نمايد، بررسي تاثيراتي است كه فلسفه‌ ادبيات پسامدرن براي زبان رمان ايراني ايجاد كرده ‌است؛ زيرا مقوله زبان، عناصر و مفاهيم وابسته به آن، در فلسفه ادبيات پسامدرن جايگاهي محوري دارد، به نحوي كه ادبيات پسامدرن را با چگونگي كاربست زبان براي بازآفريني جهان داستاني مي‌شناسند. اين مقاله ضمن تحليل الگوهاي زباني در رمان پسامدرنيستي ايران، چگونگي به ‌كارگيري عناصر زباني اين رمان‌ها را با نگاهي انتقادي تبيين مي‌كند. براي كشف تمهيدات زباني سبك‏ساز در اين مقاله، عناصر زباني اين آثار با الهام از رويكرد سبك‌شناسي لايه‌اي در سه سطح آوايي، واژگاني و نحوي، شناسايي و دسته‌بندي شدند و امكانات زبان متن در هر لايه توصيف و نشان داده ‌شد و اينكه هر يك از اين خصوصيات زباني در لايه مورد نظر، چه امكاناتي را در جهت بازتوليد نگرش پسامدرن يا دوري از آن در جهان داستاني اين رمان‌ها انجام مي‌دهد. پس از بررسي زبان اين آثار مشخص شد در سطح آوايي مشخصه سبكي متمايزي ندارند و در سطح واژگاني، در هر دو حوزه كلي زبان در مفهوم كاربرد ادبي و محاوره اي گام برمي دارند و همچنين داراي انسجام دستوري نيز هستند.

In recent decades, along with the global wave of postmodern literature, we have been witnessed novels in Persian fiction which claim to have new attitudes and a new approach to writing in this genre which naturally includes language and style. Since language is the most important element of the style in literary studies, any change in the form and content of the language in a literary work would be a sign of alteration in the artist attitude towards his/her external and internal world. So, it seems significant to analyze the influences of the postmodern literature philosophy on the language of Persian novels, since language and its associated elements and concepts have a central status in postmodern literature known by its way of using language to recreate the fictional world. The present article will analyze the linguistic patterns of Persian postmodern novels, and with a critical approach, explain different ways in which linguistic elements have been used in these novels. In order to find the linguistic arrangements that create this style, the linguistic elements ,inspired by layered stylistics, will be determined and categorized at three levels: phonetic, lexical, and syntactic. Also, linguistic characteristics of the text and their roles in reproducing the postmodern attitude or moving away from it at these three levels are described and examined in the fictional world of these novels. Investigating the language in these works reveals no distinctive stylistic properties at phonetic level; and at the lexical level, words have both literary and conversational functions. They are also grammatically cohesive.