تاثير آرايش و فواصل بهينه آبپاش‎ها بر ضريب يكنواختي سامانه آبياري باراني ثابت

Effect of Optimum Arrangement and Spacing of Sprinklers on Uniformity Coefficient of Fixed Sprinkler Irrigation System

كاهش تلفات آب به‌دليل افزايش ضريب يكنواختي در سيستم‌هاي آبياري باراني مستلزم انتخاب فواصل و آرايش مناسب براي استقرار آبپاش‌ها است. در بررسي حاضر، به منظور ارزيابي تاثير فواصل و آرايش آبپاش‌ها بر روي ضريب يكنواختي سيستم و بررسي كمي و كيفي تاثيرپذيري ضرايب يكنواختي نسبت به تغيير پارامترهاي مساحت تحت پوشش آبپاش‎ها و سرعت باد در شرايط مختلف استقرار، آزمايش تعيين الگوي توزيع آبپاش منفرد طبق استانداردهاي ايزو 2/7749 و ايزو 8026 بر روي سه آبپاش VYR 35، IRILINE 30و RAINBIRD 40B در شرايط متفاوت باد صورت گرفت. در اين بررسي، آرايش مربعي داراي بيشترين ضريب يكنواختي و نيز كمترين حساسيت نسبت به كاهش ضريب يكنواختي با مقادير متوسط 3/5 و 5/5 درصد به ترتيب براي متوسط افزايش 4/59 درصدي مساحت تحت پوشش و 3/98 درصدي سرعت باد بود. كمترين حساسيت ضريب يكنواختي براي آبپاش IRILINEبا مقادير متوسط 4/3 و 48/5 درصد به ترتيب براي متوسط افزايش 37 درصدي مساحت تحت پوشش و 8/117درصدي سرعت باد بدست آمد. نتايج حاكي از آن است كه براي حصول ضريب يكنواختي مطلوب در شرايط وجود بادهاي بيش از چهار متر بر ثانيه حداكثر فواصل آبپاش‎ها در حدود 40 درصد قطر پاشش اسمي آبپاش با آرايش مربعي قابل توصيه است.

Reduction of water losses due to increase in the application uniformity in sprinkler irrigation systems needs appropriate selection of the sprinklers spacing and arrangement. In the present study, to evaluate the impact of spacing and arrangement of sprinklers on uniformity coefficient (UC) of the irrigation system and to investigate the qualitative and quantitative changes of UC due to changes in the parameters of the area covered by the sprinkler and wind speed, the test of distribution pattern of a single sprinkler was performed. The test was conducted according to ISO 8026, ASAE S398.1and ISO 7749, 2 standards on three VYR 35, IRILINE 30, and RAINBIRD 40B sprinklers. In this study, the square shaped arrangement had the highest UC and lowest sensitivity to decreasing coefficient of uniformity with an average of 5.3% and 5.5 percent for the average increasing of 59.4% and 98.3 percent in the covered area and wind speed, respectively. The least sensitivity of the UC were obtained for the IRILINE sprinkler with the mean reduction values of 3.4% and 5.48 percent for the average increasing of 37% and 117.8 percent in the covered area and wind speed, respectively. Results showed that to achieve the desired coefficient of uniformity, the maximum sprinkler spacing should be considered as 40 percent of the nominal application diameter of the sprinkler with a square arrangement when wind speed exceeds 4 meters per second.