تاثير كيتوزان بر القاي مقاومت در خيار عليه عامل بيماري ويروس موزاييك خيار

چيكده خيار از مهم‌ترين محصولات جاليزي در ايران است. ويروس موزاييك خيار CMV (virus‌‌‌‌‌Cucumber mosaic ‌‌) يكي از ويروس‌هاي مهم در بين ويروس‌هاي گياهي شناخته شده مي‌باشد. ايجاد مقاومت در گياهان يكي از موثرترين روش‌ها در مبارزه با بيماري‌هاي ويروسي مي‌باشد. بر همين اساس امكان القاي مقاومت ميزباني در خيار عليه ويروس CMV با محلول‌هاي (صفر،500، 1000، 1500 پي پي ام) كيتوزان به صورت اسپري برگي مورد بررسي قرار گرفت. به منظور بررسي اثرات محلول‌پاشي تيمارهاي غلظتي كيتوزان روي تغييرات مولكولي، بيوشيميايي، شدت بيماري‌ و غلظت ويروس در خيار آلوده به CMV در شرايط گلخانه، آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار براي هر تيمار انجام گرديد. نتايج حاصل از Indirect- ELISAو RT-PCRوجود ويروس در گياه خيار را اثبات كرد. كمترين ميزان غلظت ويروس و شدت بيماري ، در تيمار كيتوزان (1500 پي پي ام) به ترتيب 46/0 و 7/40 اندازه گيري شد. آناليز بيان ژن كيتيناز در اثر محلول پاشي با كيتوزان نشان داد كه در تيمارهاي 500، 1000 و 1500 پي پي ام نسبت به شاهد سالم اين ميزان به ترتيب 229/6، 703/11 و 190/14 برابر افزايش يافت. پيش تيمارهاي كيتوزان همراه با مايه زني ويروس باعث افزايش فعاليت آنزيم پراكسيداز نسبت به شاهد سالم شدند. با توجه به نتايج اين تحقيق مي‌توان نتيجه گيري كرد كه تيمار كيتوزان باعث القا مقاومت، كاهش غلظت ويروس و شدت بيماري از طريق افزايش بيان آنزيم كيتيناز و پراكسيداز كه از خانواده پروتيين‌هاي وابسته به بيماري‌زايي هستند مي‌شود، و تيمار 1500 پي پي ام كيتوزان بهترين تاثير در القا مقاومت گياهان خيار را دارد. اين پژوهش مي‌تواند مقدمه‌اي جهت استفاده از كيتوزان براي افزايش بيان )‌Over expression‌‌( اين ژن‌ها و ايجاد القا مقاومت در گياه خيار به عامل بيماري CMV باشد. واژه هاي كليدي: الايزا، پراكسيداز، RT-PCR، كيتوزان، كيتيناز، مقاومت القايي.

Abstract Cucumber is one of the most important cucurbits in Iran. Cucumber mosaic virus (CMV) is one of the plant pathogen viruses with widest host range. Resistance induction in plants is one of the most effective methods in combating viral diseases. The effects of foliar spraying of chitosan (0, 500, 1000 and 1500 ppm( on molecular, biochemical, disease severity and virus concentration was investigated in greenhouse conditions through spraying of chitosan on cucurbit seedlings at two foliage stages, in a completely randomized design with three replicates. The results of enzyme linked immunosrobent assay (ELISA) and reverse transcription-polymerase chain reaction (PCR) proved systemic infection status of plants. The lowest amounts of virus concentration and disease severity were estimated as 0.46 and 40.7, respectively. Chitinase gene expression levels in chitosan foliar treatments with 500, 1000 and 1500 ppm, increased as 6.229, 11.703 and 14.19 times more than healthy control, respectively. The results of present study showed that chitosan treatment causes induced resistance, reduction of the concentration of virus and disease severity through increasing the expression of chitinase and peroxidase enzymes belonging to the families of pathogenesis-related protein, This study can be an introduction of chitosan usage for increasing expression (over expression) of these gens and providing induced resistance of cucumber to CMV. Keywords: Chitosan, Chitinase, ELISA, Induced resistance, Peroxidase, Reverse transcription.