موتورهاي جستجوي فارسي: ارزيابي امكانات جستجو، بازيابي اطلاعات، ميزان جامعيت و مانعيت، و تعيين همپوشاني ميان آنها

Persian Search Engines: Evaluating Search Features, Information Retrieval, Precision and Recall and Their Overlaps

هدف: شناسایی و ارزیابی امكانات جستجو در موتورهای جستجوی فارسی، تعیین كارآمدترین موتور جستجو به‌لحاظ بازیابی اطلاعات مرتبط، شناسایی موتورهای جستجوی كارآمد از حیث محاسبة میزان جامعیت و مانعیت، و تعیین میزان همپوشانی میان آنها. روش/ رویكرد پژوهش: پژوهش از نوع كاربردی است و به‌روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده است. امكانات موجود در 5 موتور جستجوی عمومی و در دسترس فارسی براساس سیاهة وارسی پژوهشگر‌ساخته مورد مقایسه قرار گرفت. ضریب بازیافت نتایج مرتبط منتخب براساس 50 صفحة بازیابی‌شده برای 7 كلیدواژه و عبارت به‌صورت مجزا محاسبه شد. جامعیت و مانعیت در موتورهای جستجو در صورت وجود همپوشانی و ناهمپوشانی محاسبه شد. میزان همپوشانی موجود بین موتورها نیز در مسیر محاسبه مانعیت به‌دست آمد. یافته‌ها: موتورهای جستجوی فارسی از امكانات جستجوی مناسبی برخوردار هستند و می‌توان تا حدودی از عملكرد آنها اطمینان حاصل كرد. در رابطه با بازیابی نتایج مرتبط و میزان جامعیت، بین موتورهای جستجو فاصله و تفاوت معناداری وجود دارد. موتورهای دارای امكانات جستجوی بیشتر از نظر بازیافت اطلاعات مرتبط‌تر و همپوشانی بیشتر كارآمدتر معرفی شده‌اند. نتیجه‌گیری: توجه به ظرفیت‌های خالی شناسایی‌شده در موتورهای جستجوی فارسی می‌تواند در تقویت نقاط قوت و بهبود نقاط ضعف آنها مفید واقع شود.

Purpose: To identify and evaluate Persian search enginesʹ features, specify the best one regarding retrieving related information, precision and recall and their overlaps. Methodology: Itʹs an applied research using an analytical survey. Search features of 5 general and available Persian engines were compared using a self-designed checklist. The rate of retrieving related result was calculated based on 50 retrieved pages using 7 keywords and phrases separately. Also, the precision and recall with and without overlaps were measured. The extent to which engines had overlaps was acquired during calculating recall. Results: Persian search engines have appropriate features so one can have confidence about their performance. There are siginificant differences between search engines regarding retrieving related information and precision. Those engines having more search features were more efficient in retrieving related information and had higher level of overlapping. Conclusion: The identified gaps existed in search engines must be taken into consideration in order to support strengths and overcome weaknesses of these tools.