نگاهي به شبهات خطاناپذيري علم حضوري و پاسخ آنها

A Look at Doubts on the Infallibility of Knowledge by Presence, and their Answers

تقسيم علم به حضوري و حصولي از مهم ترين تقسيمات علم در معرفت شناسي اسلامي است. معرفت شناسان معتقدند علم حضوري به سبب آنكه مواجهه با خود معلوم است و واسطه اي در كارش نيست، ارزش معرفت شناختي مطلق دارد و راهيابي خطا در آن ممكن نيست. از طرفي شبهات بسياري در اين باره مطرح شده است تا به نحوي خطاناپذيري در اين نوع علم انكار گردد. مقاله حاضر با تكيه بر نفي واسطه از علم حضوري و تاكيد بر خطاناپذيري آن به رفع شبهات مطرح شده مي پردازد.

Dividing knowledge into "knowledge by presence" and "knowledge by representation" is one of the most important divisions of knowledge in Islamic epistemology. Epistemologists believe that knowledge by presence is an immediate encounter with "the known" itself, and thus, it has an absolute epistemological value, without the possibility of any error penetrating it. On the other hand, many doubts have been put forward in this regard so that infallibility in this type of knowledge may be denied. The present article relies on negating any intermediary in knowledge by presence, and stresses its infallibility to remove the doubts which have been put forward.