روند تحول باورهاي معرفت شناختي دانش‌آموزان مقطع دبيرستان و رابطه‌ي آن با عملكرد تحصيلي

An investigation concerning the process of development of epistemological beliefs among high school students and its relationships with their academic performance

هدف اين پژوهش، مقايسه‌ي باورهاي معرفت شناختي دانش‌آموزان سال اول دبيرستان تا پيش دانشگاهي و همچنين، تعيين رابطه‌ي اين باورها با عملكرد تحصيلي آنان مي‌باشد. به منظور گردآوري داده‌ها درباره‌ي چهار باور كلي دانش‌آموزان در زمينه‌ي ماهيت دانش و يادگيري در يك مقطع از زمان از روش پيمايشي به شيوه‌ي مقطعي استفاده شد. كليه‌ي دانش‌آموزان دختر و پسر مشغول به تحصيل در دبيرستان‌هاي شهرستان يزد در سال تحصيلي 90-89 جامعه‌ي آماري مورد نظر را تشكيل داده‌اند. حجم نمونه مورد مطالعه در اين پژوهش 690 نفر مي‌باشد. به منظور گردآوري داده‌هاي مورد نياز از پرسشنامه‌ي باورهاي معرفت شناختي شومر كه توسط بايلس مورد تجديد نظر قرارگرفت، استفاده گرديد. نتايج حاصل از تحليل داده‌ها از طريق آزمون t و F نشان داد كه: بين اعتقاد دانش‌آموزان سال‌هاي اول، دوم، سوم و پيش دانشگاهي راجع به ساده بودن، مطلق بودن دانش، سريع بودن فرايند يادگيري و ذاتي بودن توانايي يادگيري تفاوت معناداري وجود دارد. همچنين، بين باورهاي معرفت شناختي دانش‌آموزان دختر و پسر تفاوت معنادار مشاهده شد. در حالي كه باورهاي معرفت شناختي دانش‌آموزان بر حسب رشته‌ي تحصيلي و نوع مدرسه با هم تفاوت معناداري نداشتند. نتايج حاصل از تحليل رگرسيون چندگانه نشان داد مهم‌ترين عامل پيش‌بيني كننده عملكرد تحصيلي دانش‌آموزان بُعد ساده دانستن دانش مي‌باشد. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش از آنجايي كه باورهاي معرفت شناختي با عملكرد تحصيلي دانش‌آموزان رابطه دارد ارتقا اين باورها به دبيران پيشنهاد مي‌شود.

The purpose of this research was the comparison between epistemological beliefs of the students in the first high school to pre-university, and also to consider the relationship of these beliefs with their academic performance. For gathering the data in the field of four general beliefs of the students such as the nature of the knowledge and learning in one time I used the survey method with the sectional method. All the girls and the boys of Yazd schools in 89-90 were statistical population. Sample size of this study is 690 people. I used Schommerʹs questionnaire who reviewed by Edward Bayless for gathering the data. Using the T and F test, the results of data analysis demonstrated that between the belief of the first, second, third and pre-university students about the simple Knowledge, certain knowledge, quick learning and certain ability was significantly different. It demonstrated the significant difference between epistemological beliefs of the girl and the boy students, too. While epistemological beliefs of the students on academic field and the type of the school didnʹt demonstrate significant difference. The results of the analysis of the multiple regression demonstrated that the most important predictor factor of the academic performance of high school students is simple knowledge. Based on the findings, since the epistemological beliefs are associated with academic performance of students I recommended the teachers to promote these beliefs.