بررسي و تعيين روند تغييرات پارامترهاي كمّي و كيفي چشمه‌هاي آب گرم معدني شهر توريستي سرعين با استفاده از آزمون ناپارامتري مان– كندال

Review and Determine the Trends of the Quantitative and Qualitative Parametersʹʹ Changes of Hot Mineral Springs in the Touristic City of Sarein Using Non-Parametric Mann-Kendall Test

چشمه‌هاي آب معدني شهر سرعين نقش بسيار مهمي در تامين منابع آب و همچنين رونق اقتصادي و جذب گردشگري منطقه دارد. از اينرو مطالعه روند تغييرات كمّي و كيفي آب بسيار حايز اهميت است. در اين مطالعه با استفاده از آزمون ناپارامتري مان‌كندال نسبت به بررسي و تعيين روند پارامترهاي كمّي و كيفي چشمه‌هاي 9 گانه‌ي آبگرم معدني شهر سرعين واقع در شمال غرب ايران در دوره‌ي آماري 1389-1360 در 3 سطح معني‌داري 1%، 5% و 10% اقدام گرديده است. متغيّرهاي مورد بررسي شامل دبي و دما با داده‌هاي ماهانه 25 ساله و متغيّرهاي اسيديته، ميزان سيليس، هدايت الكتريكي و سختي كل با داده‌هاي سالانه 30 ساله مي‌باشد. بدين منظور ابتدا خودهمبستگي معني‌دار مرتبه‌ي اول از سري داده‌ها حذف و سپس براي هر سري زماني شيب خط روند با روش تخمين‌گر Sen محاسبه شد. در نهايت مطابقت كلي نسبتاً قابل قبولي با فرض اوليه تحقيق مبني بر كاهش آبدهي و افزايش دما به دليل گرمايش زمين در نتايج مشاهده گرديد. اكثر چشمه‌ها داراي آبدهي با روند منفي معني‌دار بودند و به عبارتي روند آبدهي چشمه‌ها كاهشي بوده است. در مورد دماي چشمه‌ها نيز3 چشمه افزايش دما و 2 چشمه كاهش دما داشته و ساير چشمه‌ها فاقد روند دمايي مي‌باشند. اسيديته و ميزان سيليس اكثر چشمه‌ها در 30 سال دوره‌ي سالانه افزايش يافته و هدايت الكتريكي و سختي كل اكثر چشمه‌ها كاهش يافته است.

Sarein hot mineral springs have a great important role in supplying water resources, economical development and attraction of tourists in the area. Therefore , the study of qualitative and quantitative changes trend of water has a great importance. In this study, non-parametric Mann-Kendall test was used to evaluate the qualitative and quantitative parameters of Sarein mineral hot springs (9 springs) during 1981–2011 at 3 significant levels of 1%, 5% and 10%. The quantitative parameters are discharge and temperature With 25 years of monthly data and qualitative parameters are pH, silica content, electrical conductivity and total hardness With 30 years of annual data. Firstly, the first order significant autocorrelation was removed from the data set. For each data series, the slope of the trend line was calculated using Sen Gr estimators. At last, a relatively acceptable general consistent with the basic premise of the research on reducing the discharge and temperature rise due to global warming were obtained. Most of the springs discharge had a significant negative trend and on the other hand, the trend of Springs is a reducing trend. The results for the temperature of the springs showed that 3 springsʹ temperature was increased and 2 Springs temperature was reduced and other springs have no significant trends. pH and silica levels in most springs has increased during 30 years ago and Electrical conductivity and total hardness was reduced in most of them.