مقايسه اهميت هر يك از ابعاد پاسخگويي نظام سلامت از ديدگاه خانوارهاي ساكن در دو منطقه برخوردار و غير برخوردار شهر مشهد

Importance of health System responsiveness in a high and low income areas in Mashhad, Iran: A Household survey

كيفيت غير باليني خدمات سلامت كه سازمان سلامت جهان از آن به عنوان "پاسخگويي نظام سلامت به نيازها و توقعات مشروع غير طبي مردم " ياد كرده است، يكي از اهداف سه گانه هر نظام سلامت است. اين مطالعه سعي نمود ميزان اهميت هر يك از حوزه هاي هشت گانه پاسخگويي را در دو منطقه برخوردار و كمتر برخوردار شهر مشهد با يكديگر مقايسه نمايد. بدين منظور مطالعه به روش توصيفي در سال 1393 در بين نمونه 923 نفري از خانوارهاي دو منطقه منتخب برخوردار و كمتر برخوردار شهر مشهد اجرا گرديد. ابزار مطالعه، پرسشنامه سنجش پاسخگويي سازمان سلامت جهان بود كه روايي و پايايي آن در مطالعات قبلي تاييد شده بود. داده هاي مربوط به حوزه هاي مختلف پاسخگويي با استفاده از شاخص هاي توصيفي و استنباطي آماري در نرم افزارSPSS تحليل گرديد. يافته هاي اين مطالعه نشان داد كه حوزه كيفيت امكانات رفاهي بيشترين اهميت و حوزه دسترسي به حمايت خانواده و اجتماع كمترين اهميت را داشت. محورهاي ارتباطات، احترام به شان و منزلت، توجه و رسيدگي فوري، حق انتخاب و استقلال، به ترتيب داراي اهميت بيشتري در منطقه برخوردار نسبت به منطقه كمتر برخوردار بودند. بين تحصيلات، سن و درآمد خانوار با اولويت بندي حوزه ها ارتباط معني دار وجود داشت. بر اساس يافته ها مي توان نتيجه گرفت كه توجه به اولويت هاي خانوارها در مورد هر يك از جنبه هاي غيرباليني كيفيت خدمات سلامت، مي تواند تلاش هاي بهبود عملكرد و افزايش بهره وري در نظام سلامت را خصوصا زماني كه با محدوديت منابع مواجه هستيم، به سمت حوزه هايي كه مهم تر هستند هدايت نمايد.

Objective (s): To compare health system responsiveness from households’ perspectives in two affluent and deprived areas in Mashhad, Iran. was selected randomly from two regions of Mashhad. Methods: A sample of 923 households was selected randomly from two regions of Mashhad. Data were collected using the World Health Organization (WHO) questionnaire. Results: In general, respondents selected the "quality of basic amenities" as the most important domain and the "access to social support networks" was identified as the least important domain. Compared to low income households, people in high income areas scored higher on communication, dignity, prompt attentions, choice and autonomy respectively. There was a significant relationship between "education, age, and household income" and ranking responsiveness. Conclusion: Paying attention to householdsʹ views on ranking non-clinical quality of care, can improve the performance and productivity of health care system.