بررسي رابطه بين فراواني و شدت علايم جسمي و رواني با كيفيت زندگي در بيماران همودياليزي

Physical and Emotional Symptoms and Quality of Life in Hemodialysis Patients

بيماران همودياليزي در معرض طيف وسيعي از مشكلات جسمي، رواني، اقتصادي و اجتماعي قرار دارند كه كيفيت زندگي آن ها را تحت تاثير قرار مي دهد. با توجه به شيوع بالاي علايم بيماران و عدم اطلاع از وضعيت موجود در كشورمان، اين مطالعه با هدف تعيين فراواني و شدت علايم جسمي و رواني و ارتباط آن با كيفيت زندگي بيماران همودياليزي انجام شد. در اين مطالعه ي مقطعي (توصيفي- تحليلي)، 100 بيمار تحت درمان با همودياليز از مراكز همودياليز بيمارستان هاي شهر قم به روش نمونه گيري آسان انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده ها پرسشنامه اطلاعات دموگرافيك و مقياس علايم دياليز (Dialysis Symptom Index) و پرسشنامه كيفيت زندگي عمومي فرم كوتاه 36 سوالي (SF-36) بود. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي، آناليز واريانس يكطرفه، تي تست و ضريب همبستگي پيرسون در محيط نرم افزار آماريSPSS 16 تجزيه و تحليل شد. ميانگين و انحراف معيار نمره كلي فراواني و شدت علايم به ترتيب برابر با 42/7 ± 19/18 و 77/23 ± 85/98 بود. احساس خستگي، تحريك پذيري، بي حوصلگي و احساس عصبانيت بيشترين علايم گزارش شده توسط بيماران بودند. بيماران در بُعد كاركرد اجتماعي بيشترين نمره و در بعد محدوديت نقش ناشي از مشكلات جسمي كمترين نمره را داشتند. نمره كل فراواني علايم رابطه ي منفي معني دار با كيفيت زندگي در تمام ابعاد داشتP < 0/01) ). اما بين شدت علايم و ابعاد كيفيت زندگي ارتباطي معني داري يافت نشد. بر اساس نتايج مطالعه بيماران تحت همودياليز علايم جسمي و رواني بسياري را تجربه مي كنند كه بر كيفيت زندگي آنان تاثير منفي مي گذارد. شناخت، ارزيابي و درمان علايم بيماري در برنامه ريزي مراقبت موثر از بيماران مي تواند در كاهش عوارض و بهبود كيفيت زندگي آن ها موثر باشد.

Objective (s): Hemodialysis patients suffer from physical and psychosocial symptoms that can impair quality of life (QOL). The aim of this study was to determine the relationship between physical and emotional symptoms and QOL among hemodialysis patients. Methods: This was a cross-sectional study of 100 patients with end-stage renal disease that referred to the main hemodialysis centers, in Qum, Iran. Data was collected using a questionnaire that included three parts, socio-demographic factors, the SF-36 for measuring QOL, and the Dialysis Symptom Index (DSI). Data were analyzed using descriptive statistics and independent t-test, ANOVA, and Pearson correlation. Results: The most commonly reported symptoms were fatigue, feeling irritable, nervous and worry. Higher scores observed for social functioning (mean =59.46), while it was lowest for role limitation due to physical problems (mean =30.89) Frequency of symptoms had significant correlation with all QOL subscales (P < 0.05). Conclusion: The results indicated that hemodialysis patients experience high physical and psychosocial symptoms and these symptoms affected negatively the QOL of patients. Measurement, evaluation and treatment of symptoms of patients might improve quality of life this patient population.