تاثير رديف كاشت، فاصله بوته و وزن ميني تيوبر بر عملكرد سيب‏زميني

Effects of row and plant spacing, and minituber weight on potato yield

سابقه و هدف: تراكم كشت و وزن ميني تيوبر از عوامل موثر بر عملكرد و اجزا عملكرد در توليد غده بذري سيب‌‌زميني مي باشند. تراكم كشت به شدت عملكرد غده (تعداد و وزن غده) را تحت تاثير قرار مي دهد و در تراكم هاي بالاتر، غده بيشتري توليد شده و عملكرد در واحد سطح افزايش مي يابد. گياهان حاصل از كشت غده‌هاي سبك تر زمان بيشتري را براي جوانه‌زني صرف كرده و جوانه هاي آن‌ها توليد ساقه هاي ضعيف تر، ريشه هاي كوچكتر و نسبت ساقه به ريشه بالاتر مي كنند. در نتيجه تعداد و وزن غده هاي توليدي در هر گياه كاهش مي يابد. هدف از اين مطالعه، بررسي تاثير رديف كاشت، فاصله بوته و وزن ميني تيوبر بر عملكرد غده سيب‌زميني رقم سانته در شرايط مزرعه بود. مواد و روش ها: اين آزمايش در سال زراعي 91-1390 در مزرعه تحقيقاتي ايستگاه تحقيقات كشاورزي خراسان رضوي (طرق) به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. عوامل مورد مطالعه شامل فواصل رديف كاشت (5/37 و 75 سانتي متر)، فاصله بوته (15 و 20 سانتي متر) و وزن ميني تيوبر (كمتر از 5، 10-5 و بيشتر از 10 گرم) بودند. در اين تحقيق صفاتي از قبيل تعداد و وزن غده در واحد سطح و همچنين ميانگين قطر و وزن آن‌ها، درصد غده‏هاي كوچكتر از 35، 55-35 و بزرگتر از 55 ميلي‌متر، درصد ماده خشك و عملكرد كل اندازه‌گيري شدند. يافته ها: نتايج تجزيه واريانس تغييرات معني داري را بين فواصل مختلف كشت و وزن ميني تيوبر‏ها براي كليه صفات مورد مطالعه نشان داد. در اين آزمايش در فواصل كشت كمتر (15 سانتي متر روي رديف) عملكرد كل بيشتري حاصل شد. نتايج حاكي از برتري وزن ميني تيوبر هاي بيشتر از 10 گرم از نظر اكثر صفات شاخص عملكرد مي‏باشد. در اين مطالعه، عملكرد كل با كاهش فاصله رديف به‌طور معني داري افزايش يافت. محاسبه ضرايب همبستگي بين صفات نشان داد كه بين تعداد غده در متر مربع با عملكرد كل همبستگي مثبت و معني‌دار وجود داشت. در حالي‌كه بين درصد ماده خشك با عملكرد كل همبستگي منفي و معني داري مشاهده شد. نتيجه گيري: با توجه به نتايج حاصله، بيشترين تعداد غده در مترمربع و عملكرد كل از كشت درشت‌ترين ميني‌تيوبرها (بزرگتراز 10 گرم) با فاصله بوته 15 سانتي متر روي رديف به‌دست آمد. در حالي كه بالاترين تعداد غده در هر بوته از كشت ميني تيوبرهاي با وزن متوسط (10-5 گرم) در پايين‌ترين تراكم (20× 75 سانتي متر) حاصل شد.

Background and objectives: Planting density and weight of minituber are the main factors influencing the yield and yield components of potato seed tuber production. Plant density strongly affected yield, both by number and by weight, and more tubers and yield per square meter were expected in higher plant densities. Plants grown from lighter tubers spend more time for germination and their buds have thinner stems, smaller roots, and higher stem to root ratio; the number and weight of tubers produced was low in plants as well. The purpose of this study was to investigate the effects of row, plant spacing and minituber weight on Sante potato tuber yield in field conditions. Materials and methods: This experiment was carried out in research field of Razavi Khorasan Agricultural Research Station (Torogh) as a factorial experiment in randomized complete block design with three replications, during 2012. The experimental factors were row spacing at two levels (37.5 and 75 cm), plant distances in row at two levels (15 and 20 cm) and minituber weight at three levels ( < 5, 5-10 and > 10 gram). In this research, traits such as numbers and weight of tubers per m2, diameter average, tuber weight, tuber percent with diameter < 35, 35-55 and > 55 millimeter, dry matter percent and total yield were measured. Results: Results of analysis of variance indicated that there are significant variation among spacing and minituber weight for all studied traits. In this experiment, in the least plant distance (15 centimeter within-row) obtained the highest total yield. Minituber with weight more than 10 gram showed superiority in term of all traits related to yield. In this study, total yield was significantly increased with reduction of row spacing. Comparison of correlation coefficients showed that there was significant positive correlation between tuber number per m2 and total yield. While, there was significant negative correlation between percentage of dry matter and total yield. Conclusion: According to the results, the maximum number of tubers per m2 and the total yield were obtained from minituber planting (greater than 10 g) with 15 cm space between plants on the row. The maximum number of tuber per plant was obtained from minituber planting with average weight (5-10 gram) at the lowest density (75*20 cm).