پديد آورندگان :
سرپرست، رمضان نويسنده عضو هيات علمي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي مازندران , , مليكيان ، آندرياس نويسنده استاد دانشگاه كشاورزي ارمنستان ,
كليدواژه :
سرعت رشد محصول , عملكرد غده , ماده خشك , Crop growth rate , Dry matter , genotypes , tuber yield , ژنوتيپ
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: كاشت سيب زميني (Solanum tuberosum L.) در دو اقليم متفاوت، موجب تفاوت در روند رشد آن مي گردد. مهم ترين شاخص هاي رشد كه در اين حالت گياهان كاربرد فراوان دارند، عبارتند از : سرعت رشد غده (TGR)، سرعت رشد محصول (CGR) و شاخص سطح برگ (LAI). وزن خشك اندام‌هاي هوايي ساده‌ترين، سريع ترين و كم هزينه ترين جز ، براي اندازه گيري ويژگي هاي رقابتي گياهان است. نتايج برخي تحقيقات نشان مي دهد كه شاخص سطح برگ معيار مناسبي براي برآورد ميزان تغييرات عملكرد گياهان زراعي مي باشد. اين مطالعه به‌‌منظور بررسي خصوصيات فيزيولوژيكي موثر بر عملكرد چهارده ژنوتيپ سيب زميني بر اساس شاخص هاي رشد در مراحل مختلف دوره رشد گياه از سبز شدن تا رسيدگي و همچنين عملكرد غده در دو شرايط متفاوت آب و هوايي، منطقه كوهستاني شاهكوه (بهاره) و جلگه اي گرگان (پاييزه) گلستان طي به اجرا در آمد.
مواد و روش‌ها: اين آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار و 9 جمعيت اصلاحي (ژنوتيپ) دريافتي از مركز بين‌المللي سيب زميني به نام هاي (29-396151، 7-397009، 9-397007، 11-397007، 14-397097، 3-397009، 8-397009، 7-396151، 14-396140 به‌همراه ارقام سانته، آگريا، ساتينا، بورن و مارلا مجموعا" با 14 تيمار در 6 خط 4 متري با فواصل رديف 75 سانتي متر و فاصله بوته ها روي خطوط 25 سانتي‌متر به‌صورت جوي و پشته اي اجرا گرديد.
يافته‌ها: نتايج مطالعات نشان داد، بيشترين سرعت رشد محصول مربوط به كشت پاييزه براي ژنوتيپ 14-397097 معادل 13 گرم در متر‌مربع در روز و براي ژنوتيپ 7-397009 در كشت بهاره به مقدار 1/20 گرم در متر مربع در روز بود. بيش ترين شاخص سطح برگ سيب زميني در كشت بهاره به ژنوتيپ 3- 397009 با 60/3 و در كشت پاييزه به ژنوتيپ 14- 396140 با 36/3 اختصاص داشت و در انتهاي دوره رشد زماني كه شاخص سطح برگ روند نزولي در پيش گرفت، تفاوت بين تيمارها در كشت بهاره بيش تر مشهود بود. در نتيجه نهايي عملكرد غده، ژنوتيپ 7-397009 در كشت پاييزه با 27056 كيلوگرم در هكتار و در كشت بهاره ژنوتيپ 3-397009 با 28446 كيلوگرم در هكتار بالاترين عملكرد را به‌دست آوردند. ضمناً ژنوتيپ 7- 397009 در كاشت هاي پاييزه با 9/11 و در بهاره با 5/12 غده در بوته بهترين تيمار شناخته شد. در اين آزمايش، ميانگين عملكرد 3 ساله در كشت بهاره (شاهكوه) از كشت پاييزه (گرگان) بيشتر بود.
نتيجه‌گيري: همچنين مشخص شد كه ژنوتيپ ها نياز حرارتي متفاوتي داشته و اين موضوع مي تواند ناشي از تغييرات درجه حرارت هوا در سال ها و مكان هاي مختلف بوده كه در نهايت منجربه تغييرات سرعت رشد و نمو گياه و عملكرد محصول گردد. نتايج مطالعه حاضر نيز تاييد مي كند كه ژنوتيپ 3-397009 با دارا بودن شاخص سطح برگ مطلوب و سرعت رشد محصول بيشتر، توانست با ذخيره سازي بيشتر و توليد ماده خشك بالاتر عملكرد اقتصادي بالاي اين ژنوتيپ را توجيه كند.
چكيده لاتين :
Background and objective: Potato (Solanum tuberosum L.) cultivation in two different climates causes difference in its growth process. In these conditions, The most frequently used indicators of growth for plants are the tuber growth rate (TGR), crop growth rate (CGR) and leaf area index (LAI). Shoot dry weight is the easiest, quickest and least costly component to measure the competitive features of plants.The results of some studies showed that LAI is an appropriate criterion for estimating the degree of crop yield variation. This study has been carried out to investigate the physiological parameters affecting the performance of fourteen potato genotypes based on the growth indices in different stages of the plant growth period from germination to maturity, as well as the tuber yield in two different weather conditions, i.e. Shahkooh mountain (for spring planting) and Gorgan plain (for autumn planting).
Material and methods: This experiment was carried out in the randomized complete block design with three replications and nine breeding population (genotypes) called 396151-29, 397009-7, 397007-9, 397007-11, 397097-14, 397009-3, 397009-8, 396151-7, 396140-14 together with the varieties of Agria, Sante, Satina, Burrena and Marella, with a total of 14 treatments with six 4-meter lines, with 75 cm row spacing and 25 cm plant spacing on lines in ridge and furrow pattern.
Results: The results showed that the highest crop growth rate was obtained by 397097-14 (13 g/m2/day) and 397009-7 (20.1 g/m2/day) at autumn and spring planting, respectively. The highest leaf area index was 3.60 for genotypes 397009-3 and 3.36 for 396140-14 at spring and autumn planting, respectively. At the end of the growth period when the leaf area index was decreasing, the difference among genotype at spring sowing increased. Genotypes 397009-7 and 397009-3 produced the highest yields (27056 and 28446 kg/ha) at autumn and spring planting, respectively. Genotype 397009-7 was considered the best genotype for producing 11.9 and 12.5 tuber per plants at autumn and spring sowing, respectively.
Conclusion: In this 3-year experiment the average yield in spring planting (Shahkooh) was higher than autumn planting (Gorgan). It was also shown that the genotypes had different thermal needs, which could have been due to changes in air temperature in different years and places, which has ultimately led to changes in the plant growth rate and crop yield. The results of the present study indicated that genotype 397009-3 having higher leaf area index and crop growth rate could produce higher dry matter and store more and as a consequent, they justified its higher economical yield.
