تعيين اثر ضد اكسيداني و ضدباكتريايي تركيب هاي شيميايي اسانس روغني بادرنجبويه

Antioxidant and antibacterial properties of the Melissa officinalis essential oil

زمينه: افزايش مقاومت دارويي ميكروارگانيسم ها و نگراني در زمينه اثرات مضر نگه دارندههاي شيميايي، به ويژه در صنايع غذايي، موجب انجام تحقيق هاي گسترده جهت دست يابي به تركيب هاي طبيعي شده است. هدف: مطالعه به منظور تعيين فعاليت ضد اكسيداني و ضد باكتريايي تركيب هاي شيميايي اسانس گياه دارويي بادرنجبويه انجام شد. مواد و روش ها: اين مطالعه تجربي در سال هاي 1392-1391 در دانشگاه آزاد اسلامي واحد ساوه انجام شد. اسانس بخش هاي مختلف گياه (برگ، ساقه و گل) با روش تقطير با آب به دست آمد. تركيب هاي شيميايي اسانس با استفاده از دستگاه گاز كروماتوگرافي متصل به طيف سنج جرمي بررسي و براي تعيين خواص ضد باكتريايي از روش هاي انتشار ديسك و ميكروتيتر- پليت استفاده شد. فعاليت ضد اكسيداني اسانس با استفاده از توانايي تركيب هاي اسانس در بي رنگ كردن راديكال آزاد دي فنيل پيكريل هيدرازيل سنجيده شد. يافته ها: تركيب اي- سيترال در برگ، 2- سيكلوهگزن-2، 1- متيل-5- (1- متيل اتيل) در ساقه و ترانس- كارويول در گل، عمده ترين اجزاي شناسايي شده گياه بادرنجبويه بودند. بين اسانس اندام‌هاي مختلف بادرنجبويه، اسانس برگ و ساقه به ترتيب بيش ترين و كم ترين اثر ضدباكتريايي را داشتند. بيش ترين قطر هاله مهار رشد باكتري هاي استافيلوكوكوس اوريوس و سودوموناس آيروراژينوزا مربوط به اسانس برگ بادرنجبويه بود. ارزيابي آزمون ضد اكسيداني حاكي از بالا بودن توان ضداكسيداني اسانس برگ بادرنجبويه بود. نتيجه گيري: با توجه به يافته ها، مي‌توان از اسانس گياه بادرنجبويه به عنوان يك تركيب دارويي طبيعي جهت محافظت مواد غذايي و افزايش ماندگاري بهره جست.

Background: Increasing drug resistance in microorganisms and concerns for side effects of chemical preservatives, especially in the food industry, have led to extensive studies on novel potential agents with natural origin. Objective: The aim of this study was to determine the antioxidant and antibacterial properties of the Melissa officinalis essential oil. Methods: This experimental study was carried out at Islamic Azad University, Saveh Branch in 2012-2013. The essential oil was extracted from different parts of the plant (leaves, stem and flower) by hydrodistillation. The essential oil was phytochemically characterized by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS) analysis. Antibacterial properties were examined by disc diffusion and microtiter plates. Antioxidant activity was examined by diphenyl-picryl-hydrazyl (DPPH) assay. Findings: E-Citral in leaves, 2-Cyclohexen-1-one, 2-methyl-5-(1-methylethenyl) in stem, and Trans-Carveol in flower were the major components identified in the Melissa officinalis. Among different parts essential oil, the highest and the lowest antibacterial activity were related to leaves and stem, respectively. The largest diameter of the inhibition growth zone for Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa was related to the leaves essential oil. The highest antioxidant activity was related to the leaves essential oil in DPPH assay. Conclusion: With regards to the results, the Melissa officinalis essential oil can be used as a natural preservative for increasing the shelf life of foods.