تبيين معناي «فتنه» در آيات مشتمل بر ماده فتنه با تاكيد بر معناي كفر، شرك و ارتداد

شرح معني «الفتنه» في الآيات التي تشتمل علي معني الكفر و الشّرك و الارتداد

يكي از واژگان چالش‌آفرين و به‌نسبت پركاربرد در قرآن كريم واژه فتنه و مشتقات آن است كه مفسران معاني مختلفي از قبيل كفر و شرك، آزمايش، عذاب، ضلالت و... براي آن بيان كرده‌اند. در اين ميان واژه فتنه در هفت آيه به معناي كفر و شرك و ارتداد تفسير شده‌است. در اين مقاله با روش كتابخانه‌اي به گردآوري اطلاعات پرداخته شده‌است و با شيوه تحليلي ـ توصيفي استدلال‌هاي مفسران در تبيين وجوه معنايي مذكور تجزيه‌وتحليل و بررسي شده‌است. سپس با ارايه ديدگاهي جامع در اين زمينه، اين نتيجه به دست آمده كه واژه فتنه در برخي از اين آيات هفتگانه (191 بقره و 91 نسا ) بر معناي شرك و كفر قابل تطبيق است و در برخي ديگر (193 بقره و 39 انفال و 217 بقره) معناي شرك، بر ديگر وجوه ارجحيت دارد. همچنين در آيه 23 سوره انعام، فتنه بر سه معناي احتمالي (پاسخ، معذرت، شرك و كفر) دلالت مي‌كند، و در آيه 14 سوره احزاب، فتنه در معناي ارتداد به كار رفته‌است.

Fetneh and its derivatives are challenging words with relatively high usage in holy Quran. Commentators explained different meanings, for instance: blasphemy, polytheism, testing, torment, misdirection and etc. In seventh verses, fetnehmeansdifferent forms of blasphemy, polytheism, and apostasy. This article enjoys the library based method for collection and analysis, descriptive method for analysis and resolution, and exploration of commentators’ reasoning for the sake of explainingmentioned forms of meaning, and showing comprehensive theory about them. The result shows that Fetneh in some of seventh verses (verse 191 of Surah-1 [Baqarah] and 91 of Surah-4 [Nisa]means polytheism and apostasy, and in some another verses(verse 193 of Surah-1 [Baqarah] and 39 of Surah Anfal and verse 217 of Surah-1 [Baqarh]) have exclusive meaning of the polytheism.In verse 23 of surah-6 (Ana’am),fetnehis indicative of three probable meanings (answer, sorry, blasphemy and polytheism ), and it is used in verse 14 of Sura 33( Ahzab) for the apostasy.