بررسي رابطه مكاني توزيع پتاسيم خاك با صفات رشدي و عملكرد گندم ديم

I investigation on positional relation of soil potassium distribution with growth attributes and yield of rainfed wheat

سابقه و هدف: با توجه به اهميت كشت گندم در كشور و بالا بودن سطح كشت و ميزان مصرف اين محصول و همچنين زياد بودن هزينه هاي كود‌دهي و اثرات مخربي كه كود هاي مورد استفاده محيط به‌جا مي‌گذارند؛ شناسايي و مطالعه نياز گندم به كود هاي مورد‌نياز در مراحل مختلف رشد ضروري به‌نظر مي‌رسد. مصرف مقدار مناسب كود بر اساس نقاط GPS (سيستم موقعيت ياب جهاني) و پيروي از روش كشاورزي دقيق موجب افزايش عملكرد در واحد سطح و كاهش مصرف كود و كاهش آلودگي هاي زيست‌محيطي ناشي از استفاده بيش از حد كود هاي شيميايي خواهد شد. طبق تحقيقات گذشته در خاك هاي مختلف، گياهان حساسيت متفاوتي را نسبت به كمبود پتاسيم نشان مي‌دهند. بنابراين، مي توان با شناخت دقيق و نقطه به نقطه مزرعه، شرايط مزرعه را بررسي و در جهت اصلاح و يكنواختي مزرعه گام برداشت. هدف از اجراي اين تحقيق، بررسي رابطه مكاني توزيع پتاسيم در خاك با صفات رشدي و عملكرد گندم در شرايط ديم مي‌باشد. مواد و روش ها: براي اجراي اين طرح قطعه زميني به مساحت 922 مترمربع واقع در مزرعه شماره 1 دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در نظر گرفته شد. زمين مورد مطالعه به 40 كرت مساوي تقسيم و گندم ديم (لاين 17) در آن كشت گرديد. طي دو مرحله، قبل از كشت و قبل از خوشه دهي، نمونه‌هاي خاك از هر كرت برداشت و جهت انجام بررسي هاي مربوطه به آزمايشگاه انتقال يافت. يافته ها: مشخص گرديد كه عملكرد و نياز كودي در نقاط مختلف مزرعه مورد مطالعه يكسان نبوده و مستلزم اعمال كود به مقدار هاي متفاوت در هر قسمت از زمين مي باشد. بر اساس نتايج بررسي ها، كمينه و بيشينه ميزان عملكرد به‌دست آمده در نقاط مختلف زمين به‌ترتيب 2999 و 4585 كيلوگرم در هكتار بود. مقدار پتاسيم اندازه گيري شده طي دو مرحله مذكور، بيش‌ترين همبستگي را با نمونه-هاي خاك قبل از كشت داشته و مقدار كمينه و بيشينه پتاسيم اندازه‌گيري شده به‌ترتيب 25/180 و 93/483 ميلي‌گرم بر كيلوگرم به‌دست آمد. با توجه به مقايسه نتايج به‌دست آمده، همبستگي مثبتي بين عملكرد گندم و مقدار غلظت هاي به‌دست آمده از اندازه گيري پتاسيم خاك وجود دارد. اين رابطه در زمان قبل از كشت نسبت به زمان قبل از خوشه دهي مثبت بود. نتيجه گيري: بر ‌اساس نتايج تحقيق حاضر در منطقه مورد مطالعه، در كشت گندم شيوه مديريتي با پيروي از روش كشاورزي دقيق براي توليد پايدار توصيه مي گردد كه با استفاده از آن مي توان برآورد دقيق تر و مناسب تري از نياز كودي گياه داشت.

Background and objectives: According to importance of wheat production in country, high area under cultivation, amount of consuming of this crop, fertilization costs, and destructive effects of residues of fertilizers in contaminating the environment; identifying and studding on wheat needs to fertilizer requirement in different stages of growth is necessary and recommended. Apply suitable amount of fertilizer according to GPS (i.e. global positioning system) points and following the precision farming methods will cause to increasing of yield, decreasing of fertilizers utilization and environmental pollution due to excessive use of fertilizers. As a results of last researches on different soils, plants have shown different sensitivity to potassium deficiency. Therefore with detailed knowledge and point to point of field conditions will be investigated and take steps to improve the uniformity of the field. Materials and Methods: In order to performance of research, the land area of 922 square meters, located on the farm 1 of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources was considered. The area study was divided into 40 plots and dry-land wheat (line 17) was sown. In two stages, before planting and before heading, soil samples were taken from each plot and were used to analyze the data. Results: Result showed that different parts of the farm had different requirements and needs to apply different fertilizer levels in each part of the farm. The results indicated that the minimum and maximum amount of yield were 2999 and 4585 kilogram per hectares, respectively. Furthermore, measured potassium content in this stage had the highest correlation with the samples before planting. The minimum and maximum of potassium content were 180.25 and 483.93 milligram per kilogram. Based on the results, there is a good correlation between the yield and the amount of soil potassium concentrations which obtained from the measurement. This relation in time before the planting was posieive than the time before heading. Conclusions: According to these results in the studied area, in wheat management practices, precision farming techniques were recommended to achieve sustainable production. These results can be more appropriate for estimation of fertilizer requirements.