كتيبه هاي ضريح حضرت عباس (ع)؛ بررسي تطبيقي آيات با مباني اعتقادي شيعه

The Inscriptions of the Honarable Abbas (Pbuh) Shrine, a Comparative Study of the Holy Verses and Shiʹʹah Devout Notions

عشق به خاندان امامت و ولايت از بدو ورود اسلام در بين ايراني ها وجود داشته، و در آثار هنري آنان همچون ضريح ايمه و بزرگان شيعه انعكاس يافته است. ضريح حضرت عباس(ع) درسال 1385هجري قمري در اصفهان ساخته شد و بدليل كيفيت عالي طراحي و اجراي آن، پس از حدود نيم قرن به عروس ضريح ها در جهان تشيع مشهور شده است. مفاهيم خوشنويسي شده و نگاشته شده در كتيبه هاي اسلامي انعكاسي است از ذوق و اعتقاد دروني هنرمند. ضريح حضرت عباس (ع) با فرم مكعب مستطيل داراي سـه نوع كـتيبه در انواع خطـوط اســلامي مي باشد و شامل آياتي از سور مختلف قرآن، نام چهارده معصوم (ع) و اشعاري از جمال الهاشمي شاعر عراقي در وصف حضرت عباس (ع) است. هدف اين مقاله بررسي كتيبه هاي ضريح حضرت عباس (ع) بر اساس اعتقادات شيعي و چگونگي ارتباط آيات منتخب، در ارتباط با شان ايمه اطهار (ع) و خاندان اهل بيت (ع) مي باشد . با توجه به مطالعات انجام شده بر آيات به اين نتيجه دست يافته شد كه برخي از آيات بازتابي از منش و اخلاق حضرت عباس (ع) بوده و نشانگر سرمنشا منش حضرت در عمل به حديث ثقلين مي باشد. همچنين نمايانگر تسلط هنرمندان و سازندگان ضريح بر علوم اسلامي و شيعي دارد. در اين مقاله سعي شده است تا جايگاه و منزلت آيات و معاني آنها و علل كاربرد آنها بر روي ضريح تبيين گردد. اين تحقيق به روش توصيفي ـ تحليلي انجام پذيرفته است. جمع آوري داده ها شامل اطلاعات و تصاوير، به صورت ميداني و كتابخانه اي بوده است. اهداف : 1- بررسي كتيبه هاي ضريح حضرت عباس(ع) و ارتباط آنها با اعتقاد شيعه. 2- بررسي آيات كتيبه ها و ارتباط آن با شان حضرت عباس (ع). سيولات: 1- آيا كتيبه هاي ضريح حضرت عباس (ع) انعكاسي از اعتقاد شيه نسبت به آن حضرت است؟ 2- آيا هنرمندان و سازندگان ضريح با آگاهي به علوم اسلامي، به انتخاب آيات براي ضريح پرداخته اند؟

Devotion to the kin of the Imams and Velayat was persistent among the hearts of Persians from the commencement of Islam and is reflected in the artworks such as the ornamentations the shrines of Imams and virtuous men of Shi’ah Islam. The Shrine of Abbas (pbuh) was first created in 1385 Hijri in Isfahan, although built half a century ago, is renowned as the bride of all shrines for its superiority in both quality and enactment. Furthermore, the grand calligraphy which is applied on the Islamic inscriptions of the shrine reflects the unique and divine taste of the creator. The shrine of Abbas (pbuh) is built in the form of a rectangular cube and beholds three types of inscriptions in Islamic calligraphy depicting words from different verses of the Holy Quran, the names of the fourteen Masums and poems by the Iraqi poet Jamal-al Hashemi in honor of Abbas (Pbuh). The aim of this paper is to investigate the inscriptions of the Shrine of Abbas (Pbum) in relation to Shi’ah beliefs and the motive behind the selective verses in regard to the stance of Ahl-e Beyt and the kin of the Prophet. According to the studies regarding the Quranic verses, it can be concluded that a number of them reflect the disposition and personality of Abbas (pbuh), furthermore, it shows the originality of Abbas’s outlook toward the Saqalin Hadiths. The use of the holy verses also indicate the knowledge of artists and architects of the shrine. Therefore, this paper thrives to depict the place and dignity of the holy verses of the Quran applied on the shrine of Abbas (pbuh) and their meaning and reason of selection in a descriptive and analytic research method. Aims: 1- Investigating the inscriptions of the shrine of the honorable Abbas (pbuh) and its relation to Shi’ah principals. 2- Analyzing the holy verses and their relation to Abbas (pbuh). Research Questions: 1- Are the inscriptions of the shrine of Abbas (pbuh) a reflection of Shi’ah beliefs toward the honorable Abbas (pbuh)? 2- Did the artists and architects of the shrine have knowledge of Islamic and Shi’ah beliefs?