تاملي بر تقليل فرسودگي شغلي در پرتو تاب‌آوري

Contemplating on Reducing Job Burnout in the Light of Resilience

شرايط محيط كار اعم از عوامل فيزيكي، اجتماعي روانشناختي بر عملكرد شغلي و ميزان بهره‌وري كاركنان تاثير گذار است. در دنياي كار، ماهيت برخي از مشاغل و تجارب بگونه‌اي است كه خواه ناخواه افراد دچار مشكل مي‌شوند، به گونه‌اي كه ممكن است سلامت رواني آنها تهديد شود و بصورت معضل فرسودگي شغلي در نيروي انساني بروز كند. از آنجاييكه يكي از سرمايه‌هاي ارزشمند سازماني در عصر حاضر نيروي انساني آن مي‌باشد لذا توجه به ظرفيت فردي و رواني- به عنوان سازوكارها و تكنيك‌هاي درون سازماني و كم‌هزينه- نه تنها براي مقابله با اين شرايط ناگوار و بلكه هم‌چنين به منزله‌ي تجربه و فرصتي براي ارتقا قابليت‌هاي فردي و سازماني حايز اهميت است. لذا در اين پژوهش با هدف دستيابي به سازكاروهاي كاهش فرسودگي شغلي، اثر تاب‌آوري بر فرسودگي شغلي بررسي شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف كاربردي است و به روش توصيفي- همبستگي صورت گرفته است. حجم نمونه تعداد 234 نفر از كارشناسان و كاركنان شركت گاز استان مركزي مي‌باشند، كه بصورت تصادفي طبقه‌اي انتخاب شده‌اند. ابزارهاي استفاده شده در اين پژوهش، پرسشنامه استاندارد تابآوري كانر و ديويدسون (2003) و پرسشنامه استاندارد فرسودگي شغلي ماسلاچ و جكسون (1986) مي‌باشد، كه پايايي آن‌ها از طريق آلفاي كرونباخ به ترتيب 936/0 و 828/0 به دست آمد و روش تحليل عاملي تاييدي براي بررسي روايي مورد استفاده قرار گرفته است. داده‌ها نيز با بهره‌مندي از همبستگي پيرسون، رگرسيون خطي، و مدل معادلات ساختاري تحليل شدند. نتايج نشان داد تاب‌آوري تاثير منفي و معناداري بر فرسودگي شغلي دارد و مي تواند موجب تعديل آن شود. از اينرو پيشنهاد مي‌شود با ايجاد ساختارهاي مناسب و تقويت كننده‌ي تاب‌آوري، از اين ظرفيت فردي و رواني افراد براي تقليل معضل فرسودگي شغلي بهره گرفته شود.

The purpose of this study was to investigate the impact of resilience on job burnout. This is a descriptive correlational study clearly based on the structural equation modeling (SEM). The participants of this study were 234 primary worker of Gas Company of the Markazi Province that were selected via random method. Participants completed the Resilience Inventory (by Conner and Davidson, 2003) and the Job Burnout Inventory (by Maslach and Jackson(MBI),1986) Reliability and validity of these questionnaires was obtained. Results of the Pearson correlation showed that all resilience components and job burnout components are mutually correlated with each other (P < 0/01(. Implementing structural equation modeling (SEM) for relationship between job burnout and resilience tests, we found that the proposed model has a good fit and job burnout is well explained by resilience. Also all of the model path coefficients were significant. Key words: Job Burnout, Resilience, Gas Company of Markazi Province