بررسي ويژگيهاي بصري حروف در نستعليق

Studying Visual Aspects of the Letters in Nastaliq

در زمانه پرشتاب حاضر و با توجه به كاركردهاي گسترده اي، كه از خط و خوشنويسي انتظار مي رود، نوشتن و تفحص در نستعليق يك نياز مبرم است. بنابر محدوديت هاي مباحث علمي در نستعليق و نبود منبعي جامع براي مطالعه و بررسي اجزاي حركتي آن، اين نياز بيشتر احساس ميگردد. هدف از تبيين اين پژوهش، رسيدن به بياني علمي، با رويكرد هنرهاي تجسمي، نسبت به برخي از ويژگي هاي بصري حروف در نستعليق است. دراين راستا پس از مطالعه هندسي و شكلي حروف در نستعليق و مقايسه بين يافته هاي آنها، به تشابه ها، تناسب ها و رابطه هاي علمي كه از كنار هم گذاردن داده ها به دست مي آيد، دست خواهيم يافت. بررسي ويژگي هاي ساختاري حروف از بابت هاي گوناگون مي تواند صورت گيرد؛ در اين پژوهش تنها به ويژگيهاي شكلي حروف پرداخته شده است. در اين مقاله مهم ترين ويژگي هاي بصري كه بدان پرداخته شده، شامل ميزان قوت و ضعف، درجه شروع و پايان هر حرف، گستره جايگيري حرف و تناسب و رابطه فضاي سپيد و سياه (سواد و بياض) بوده است. اين تحقيق به شيوه كمّي و با استناد به نتايج آماري بر روي هر حرف بوده كه نتيجه بررسي از تفحص در داده ها با طريق كيفي همراه شده است. پس از بررسي داده ها كه به صورت آماري و ترسيم برداري و اندازه گيري رايانه اي صورت گرفته، مي توان بيان نمود كه: وجه شاخصه شناسايي حروف در نستعليق، پاره نخست آنهاست، كه عموماً حركت هاي عامل تنها عنصر تزييني و بصري در حروف هستند. با توجه به اينكه حروف در نستعليق روبه بالا حركت مي كنند اما فضاي منفي هر تك حرف، در همان پايان حروف ايجاد مي شود و همين مطلب موجب قابليت تركيب در نستعليق مي گردد، خط كرسي رابطه مستقيمي با حجم حروف و جايگاه قرارگيري آن دارد. همچنين رابطه زاويه ها در نستعليق نسبت به دور و كشيدگي، ساختاري منطقي را دنبال مي نمايد كه در اين پژوهش به صورت رقم و آمار در جدول آورده شده است.

At the present time, considering the rapid wide functions, which are expected to line and calligraphy, writing and focus on Nastaliq is an urgent need. Due to the limitations of Nastliq issues and the lack of a comprehensive resource for the study of its components, it is the most required research. The aim of writing this article is to achieve scientific results with an emphasis on the fundamentals of visual arts. According to this study, after studying the Nastaliqs geometrical forms and compare them with each other, we hope we will be able to achieve similarities between them. Structural features of the letters can be examined from different aspects, but this research focuses just on form features of the Nastaliq letters. For example, the strengths and weaknesses, the start and the end of each letter, the word position and the relationship between negative and positive space. So this research will be based on quantitative aspects. After gathering data, all measured by computer, we can say that, the first part is indicating the letter identity. Given that the end of the letters in Nastaliq move upward and negative space of the letters appear at the end of them, so this feature let the letters combine with each other. The size and position of the letters are related to the baseline. Also the relation between close and wide angles follows a logical structure which is shown statistically in the table.