وحدت و كثرت وجود در انديشه ابن عربي و امام خميني(س)

Unity and Diversity of Existence in the Views of Ibn Arabi and Imam Khomeini

موضوع وحدت و كثرت وجود در بين عرفا و فلاسفه از اهميت ويژه‏اي برخوردار است. وحدت وجود با ظهور ابن‏عربي و ارايه اصول و مباني عرفان به سبك نظري، جلوه تازه‏اي پيدا كرد و پس از او به يكي از مهم‌ترين اركان هستي‌شناسي عرفاني تبديل شد. ابن‏عربي صراحتاً در كتب مختلف خود علي‏الخصوص در دو اثر مهم خود، فتوحات مكيه و فصوص‏الحكم، مفصلاً به تبيين اين نظريه همت گماشت. از ميان عارفان و فيلسوفان متاخّر، امام خميني از وحدت وجود تقرير خاصي به دست داده است. امام در مصباح الهدايه به تبيين مراحل ظهور حضرت حق، رابطه ظهورات با مقام غيب الغيوب و نسبت اسما و صفات با ذات احديت پرداخته است. از نظر امام، تمامي ظهورات حق، حجابي براي مقام غيب‌الغيوب است. در تفسير سوره حمد نيز امام پس از توضيح اسما الله و بيان فناي اسم در مسمّي تاكيد مي‌كند كه انسان تنها از طريق مراتبي از اسماي الهي مي‌تواند از ذات مقدس الهي به آگاهي ناقصي دست يابد.

The issue of unity and diversity of existence is highly important to the theosophists and philosophers. The unity of existence or “unity of being” found new dimensions with the appearance of Ibn Arabi and upon presentation of principles and fundamentals of theosophy in a theoretical way. It turned to be, after him, one of the most important pillars of theosophical ontology. In his various books, such as his two magnum opuses Fotuhat al-Makkiyah and Fosus al-Hekam, Ibn Arabi has openly and comprehensively clarified the theory. From among the recent theosophists and philosophers, Imam Khomeini has offered a special interpretation of the unity of existence. In his Mesbah al-Hedayah, Imam Khomeini has clarified stages required for appearance of the manifestations of Almighty God, the relationship between manifestations and the “maqam ghayb al-ghuyub” or the rank of “Invisible of the Invisibles” and the relations between the names and attributes, and the One God. In view of Imam Khomeini, all manifestations of God serve as veils for the rank of the Invisible of the Invisibles. In his interpretation of the Surah Hamd, Imam Khomeini first gives an explanation of the Names of Allah and the transience of name in the named ones to emphasize that man can gain an incomplete knowledge of the Glorified Nature of Allah only through a hierarchy of Divine Names and Attributes.