معين‌التّجار بوشهري (نماينده تهران و بوشهر در دوره‌هاي اوّل و سوم مجلس شوراي ملّي)

Moein ul-Tojjar Boushehri (The representative of Tehran and Boushehr in the first and the third parliaments of the National Assembly)

حاج محمد معين‌التّجار از شخصيت‌هاي مشهور تاريخ تجارت و سياست ايران در خطّه جنوب به شمار مي‌رفت و فعّاليت‌هاي او موجب نبض شريان اقتصاد ايران در مقطع زماني خاص مشروطه تا جنگ جهاني اوّل گرديد. آغاز قدرت‌يابي اقتصادي وي به دوره ناصري بازمي‌گردد و شروع فعاليّت سياسي او به دوره مظفرالدين شاه مي‌رسد. معين‌التّجار پس از طي يك دوره ورشكستگي خانوادگي با استفاده از ميراث عمه پدرش، در ابتدا به عنوان يك تاجر، معروف شد و سپس پا به عرصه سياست نهاد. از جمله شخصيت‌هاي شناخته شده و سرشناس بوشهر كه نقش بسيار مهمّي در تاريخ اقتصادي، سياسي و اجتماعي ايران دوره قاجار و پهلوي، ايفا كرد، حاج آقا محمد معين‌التّجار بوشهري بود. وي با لياقت و كارداني اقتصادي، خود را به مهم‌ترين نهاد سياسي كشور يعني مجلس شوراي ملّي و مدارج بالا رسانيد و با افتتاح مجلس شوراي ملّي، يكي از دو نماينده بانفوذ و با درايت تجّار در مجلس اوّل بود. در دوره سوم نيز به نمايندگي از مردم بوشهر وارد مجلس شوراي ملّي شد. اينكه چگونه خانواده حاج معين‌التّجار از ورشكستگي به احيا تجارت در خاندان خود دست يافتند؟ نقش اقتصاد در انديشه سياسي معين‌التّجار به چه شكل اعمال گرديد؟ و اتّهامات وارده بر اقدامات او تا چه حد صحّت داشتند؟، از پرسش‌هاي اصلي اين پژوهش است. در اين پژوهش، سعي بر آن بوده است تا به شرح بيوگرافي حاج محمد معين‌التّجار بوشهري، فعّاليت‌هاي اقتصادي ايشان در تجارت بين‌الملل و خليج‌فارس و نيز به بررسي تاثير انديشه ايشان در تحوّلات سياسي و اقتصادي و فرهنگي در طول دوران حضور در اين عرصه‌ها پرداخته شود.