تحليل روند و چرخه هاي سري زماني بارش سالانه حوضه هاي آبريز حله و مند

Cycle analysis of time series of annual precipitation Heleh and Mond Basin

بارش از سركش ترين عناصر اقليمي به شمار مي رود. بنابراين شناخت رفتار نوساني آن از ضروريات برنامه ريزي محيطي (آگاهي از رفتار آشكار و نهان)، اين متغير كليدي مي باشد. الگوسازي روند و تكنيك تحليل طيفي يكي از روش هاي مناسب جهت درك رفتار آشكار و نهان، براي استخراج و تحليل نوسان هاي اقليمي با طول موج هاي مختلف است.دراين راستا تكنيك تحليل طيف اندازه اي از توزيع واريانس را در امتداد تمامي طول موج هاي ممكن سري زماني به دست مي دهد. در اين پژوهش از آمار 37 ايستگاه حوضه هاي آبريز مند و حله(اعم از باران سنجي و سينوپتيك) از بدو تاسيس تا سال 2011 ميلاي كه حداقل 30 سال آمار داشتند، جهت بررسي و تحليل چرخه هاي بارش سالانه بهره گرفته شده است. براين اساس، ابتدا الگوسازي در خانوداه چند جمله ايها براي شناسايي روند بارش سالانه(الگوي خطي يا سهمي) ايستگاهها در منطقه مورد ارزيابي قرار گرفت.در ادامه نيز با استفاده از تكنيك تحليل طيفي دوره نگارهاي بارش سالانه با فاصله اطمينان 95 درصد براي هر يك از ايستگاههاي منطقه مورد مطالعه برآورد و چرخه هاي معني دار در طول سري هاي زماني بارش حوضه استخراج گرديد. بر پايه يافته هاي اين پژوهش مشخص شد كه درتمامي ايستگاههاي حوضه، بارش سالانه داراي روند كاهشي مي باشند، و در اين ميان 11 ايستگاه با توجه به معني داري آماري از الگوي روند خطي و سهمي تبعيت مي نمايند، و حاكي از يك رفتار كاهشي در بارش سالانه ايستگاههاي مورد مطالعه است. در ادامه نيز مشخص شد كه با استفاد ه از تكنيك تحليل طيفي چرخه هاي 3-2 ساله ، 10- 3 ساله و گاها چرخه هاي با دوره بازگشت 10 ساله و بالاتر بر بارش حوضه حاكم مي باشد. بطوري كه ميزان چرخه هاي 3-2 ساله بصورت فضايي نيز در تمامي منطقه مورد مطلعه داراي بيشترين رخداد بازگشت بارش سالانه مي باشند.

Precipitation is one of the most intractable elements. Therefore, understanding its oscillatory behavior is the requirements of environmental planning (awareness of overt and covert behavior), this is the key variable. Spectrum and trend analysis techniques are the suitable methods to understand the visible and invisible behavior for the extraction and analysis of climate oscillations with different wave lengths. The size range of the distribution variance across all wave lengths may provide time series. In this study, data from 37 stations Heleh and Mond watershed (both rain and synoptic) from its inception until 2011, who had over 30 years of data, to analyze the cycle of annual rainfall, interest has been taken. Accordingly, in the first step the polynomial modeling was evaluated to identify trends in annual precipitation (linear or quadratic pattern) in the study area. Then, using by spectral analysis on this basis, the annual precipitation priodograms in 95 percent for each of stations were estimated and meaningful cycles of the time series were extracted. According to the results of this study, it was found that the annual rainfall in all stations in the basin, has decreased are, and among 11 stations according to the statistical significance, follow of the linear and quadratic pattern, which implies a reduction in annual rainfall of stations. It also was cleared that the significant 2-3, 3-10 and 10 years cycles were more common in the study area. So that the cycles of 2-3 years was most repeated in the annual rainfall time series.