روش‌شناسي توسعه و بهره وري سيلابدشت‌ها با رويكرد مديريت جامع سيلاب در محيط GIS(مطالعه موردي حوضه آبريز كن)

Methodology of Floodplain Optimum Usage with Integrated Flood Management Aspect and GIS Approach (Case Study: Kan basin)

بطور كلی سیلابدشت رودخانه‌ها دارای پتانسیل‌های بالقوه‌ی اقتصادی و اجتماعی است و استفاده بهینه از آنها موجب رونق اقتصادی و كشاورزی منطقه و افزایش سطح ایمنی و رفاه ساكنین و گردشگران میشود. به همین دلیل تخلیه آنها برای جلوگیری از كاهش خسارات ناشی از وقوع سیل غیر ممكن است، لذا ارائه راهحلهای مناسب جهت بهرهوری از سیلابدشتها ضروری است. اما در حال حاضر در ایران استفاده از آن‌ها، بسیار محدود و بیشتر در قالب طرح‌های ساماندهی رودخانه یا زیباسازی شهری و بدون در نظر گرفتن مباحث فنی مرتبط با سیل می‌باشد. این موضوع در حالی است كه در مفهوم جدید مدیریت جامع سیل لازم است مدیریت كاربری‌ها و مدیریت سیل در یك سیلابدشت دارای تعامل سازنده و موثری باشند تا هماهنگی مناسبی در تصمیم‌گیری دست‌اندركاران جهت كاهش آسیب‌پذیری بوجود آید و خلاء ناشی از عدم همزمانی تصمیم‌گیری‌های طرحهای توسعهای پر شود. هدف از این مطالعه تعریف و تعیین كاربری‌های ایمن در یك حوضه معرف (حوضه آبریز رودخانه كن) و به صورت خاص در محدوده سیلابدشت رودخانه مورد نظر است. بدین منظور با استفاده از نقشه‌های حریم و بستر رودخانه، اطلاعات طرح‌های هادی روستایی، طرح‌های آبخیزداری، طرح‌های ساماندهی رودخانه كن و پتانسیل‌های منطقه، شاخصهای فیزیكی و غیرفیزیكی متعدد موثر در كاربریهای قابل توسعه در منطقه تعریف شدند و بر اساس آنها، كاربریهای جدیدی از قبیل خطوط ایمن ارتباطی، فضای سبز و گردشگری، پاركینگ، مجتمع خدماتی- رفاهی، استخر پرورش ماهی، زنبورداری و گلخانه در زیرحوضه‌های مختلف پیشنهاد شده است.

Nowadays, exploiting Floodplains has much potential in both economic and social aspects and optimum use of them brings economical and agricultural growth. Some practical solution should be present to increase floodplain efficiency and a decline flood risk in order to evacuation is not possible in these fertile areas. These days in Iran, utilizing riverbank is limited and implemented only in river organizing and constructive plans without considering the technical issues, associated with flood. However, by using new integrated flood management concepts, utilizing floodplain will be accelerating. In the new concept of integrated flood management (IFM), it is necessary to create a constructive interaction between land use and flood management in order to make conscious decision and fulfill inappropriate developing decisions. The main aim of this research is defining and determining new safe land uses in a pilot basin (Kan basin) particularly in river floodplains. So that, new land uses such as safe transportation, greenery, tourism, parking, recreation centers, fishponds, beekeeping and greenhouse suggested using maps of riverbeds and limits and with data of rural detailed, watershed management and river organizing plans.