تحليل اثرهاي رفاهي تابع تقاضاي پول، مبتني بر مباني اخلاقي خانواده در اسلام

تابع تقاضاي پول در اقتصاد متعارف، سه انگيزه مبادلاتي، احتياطي و سفته‌بازي را براي تقاضاي پول در نظر مي‌گيرد و علت آن، فرض عقلانيت ابزاري در طراحي و شكل‌گيري تابع تقاضاي پول خانوار است. در صورتي كه از نظر اسلام به علت آنكه عقلانيت حاكم بر خانوار، فراتر از عقلانيت ابزاري بوده و كاركرد آن ورود به حوزه‌هاي اخلاق و اجتماعي است، صفت‌هاي اخلاقي مثبت مانند نوع‌دوستي و گذشت هم بر شكل‌گيري تابع تقاضاي پول خانوار موثر خواهد بود. در تحقيق پيش‌رو با توجه به مباني اخلاقي حاكم بر خانوار از ديد دين اسلام، نشان داده مي‌شود كه تشكيل خانواده باعث تعالي ويژگي‌هاي مثبت اخلاقي شده و با گسترش نهاد خانواده مبتني بر مباني ارزشي اسلام، صفت‌هاي اخلاقي مانند ايثار، محبت و نوع‌دوستي در جامعه گسترش مي‌يابد. با ارتقاي اين صفت‌ها، تقاضا براي پول فقط بر اساس انگيزه‌هاي احتياطي، مبادلاتي و سفته‌بازي نبوده و انگيزه‌هاي مبتني بر صفت‌هاي اخلاقي مثبت ـ كه در تحقيق پيش ‌رو انگيزه‌هاي نوع چهارم ناميده مي‌شود ـ نيز در آن اثر خواهند داشت؛ سپس در چارچوب الگوي سيدراسكي اثبات مي‌شود كه اثر خانواده به علت افزايش انگيزه‌هاي نوع چهارم از راه اثرگذاري بر نرخ ترجيح زماني باعث افزايش رفاه بيشتري مي‌شود.

Money demand function in the conventional economics considers three transaction, precautionary and speculative motives for money demand. The reason is the instrumental rationality assumption in designing and formation of the family’s money demand function, while in Islam’s viewpoint, as the rationality of the family is beyond the instrumental one and it enters the spheres of society and ethics, such desirable moral characters as compassion and altruism will also affect the formation of family’s money demand function. In this study, with an eye to the ethical principles dominating the family in Islam’s viewpoint, we show that family formation leads to the uplift of desirable ethical characteristics, and by extending the institution of family on the basis of Islam’s value foundations, such ethical attributes as dedication, compassion and altruism will spread over the society. Thus, the money demand will not be solely based on precautionary, speculative and transaction motives, and the motives based on desirable moral characters, called forth type motives in this study, will affect it. Then, in the framework of Sidrauski’s model, we prove that because of increasing forth type motives via affecting the time-preference rate, the family effect leads to a higher welfare.