ارزيابي اثرات تداخلي چاودار وحشي (Secale cereale) بر ارقام گندم (Triticum aestivum) و تعيين آستانه هاي خسارت اقتصادي و كيفي علف هرز

Evaluation of feral rye (Secale cereale L.) interference effects on wheat (Triticum aestivum) cultivars and determination of economic and qualitative threshold of weed

به منظور بررسی توان رقابتی چند رقم گندم در شرایط آب و هوایی شهرستان درگز، آزمایشی به صورت فاكتوریل و در قالب طرح پایه بلوك­های كامل تصادفی با سه تكرار انجام شد. فاكتورهای آزمایش شامل چهار رقم گندم (سایسون، الوند، چمران و سپاهان) و تراكم­های علف هرز چاودار در پنج سطح 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع بود. بر اساس نتایج به دست آمده، رقم سپاهان دارای كمترین شیب اولیه كاهش (پارامتر I) و افت تخمینی ناشی از تراكم­های بالای چاودار (پارامتر A) در صفات عملكرد بیولوژیك و دانه بود. رقم الوند بالاترین عملكرد دانه و تعداد سنبله بارور را در شرایط رقابت دارا بود. مقادیر پایین شیب كاهش شاخص برداشت و شیب اولیه افزایش درصد اختلاط بذر چاودار (پارامتر s) در دو رقم الوند و سپاهان به دست آمد. بیشترین افت ناشی از تداخل چاودار در اكثر صفات مورد بررسی در رقم چمران حاصل شد. همچنین رقم یاد شده، بیشترین سرعت افزایش بالقوه جمعیت علف ­هرز و پایین­ترین سطح آستانه خسارت اقتصادی را در بین ارقام داشت. به طور كلی ارقام سایسون و چمران به علت قابلیت رقابتی پایین­تر نسبت به دو رقم دیگر مناسب كشت در زمین­های آلوده به چاودار نبودند. همچنین، دیررسی و تلاقی مراحل حساس فاز زایشی رقم سایسون با بادهای گرم غالب منطقه، موجب شد تا برای كشت مناسب نباشد. به طور كلی رقم الوند به دلیل كنترل بهتر جمعیت بالقوه علف ­هرز، آستانه خسارت كیفی و عملكرد دانه بالا كلیه منافع كوتاه مدت و دراز مدت را در مزارع آلوده به علف هرز چاودار تامین نمود.

 Field experiments were conducted to evaluate the competitive ability of some traditional and new wheat (Triticum aestivum) cultivars with feral rye (Secale cereale L.) in Dargaz. Experimental factors were four wheat cultivars (Sayson, Alvand, Chamran and Sepahan) and plant density of feral rye at five levels of 0, 20, 40, 60 and 80 plants m-2. The new cultivar of Sepahan had lowest initial slope of yield loss (parameter I) and maximum yield loss (parameter A) in biological and grain yield traits. Alvand cultivar had maximum grain yield and number of fertile spikes. Low slope of harvest index loss and initial slope of increasing of feral rye seed blending percentage (parameter s) obtained in both Alvand and Sepahan cultivars. Maximum reduction, due to feral rye interference, resulted in Chamran cultivar that also had maximum population growth rate of weed and minimum economic threshold (ET) among cultivars. Generally, Sayson and Chamran, due to lower competitive ability and more weed seed production than the other two cultivars, were not suitable for cultivation in rye contaminated lands. Also, late maturity and coincidence of sensitive reproductive stages with region warm winds, lead to unsuitability of Sayson cultivation. Generally, Alvand cultivar due to better control of weed population, higher qualitative threshold (QT) and grain yield was provided all benefits of short-term and high-term in the fields infested by rye.