مطالعه‌ خصوصيات كمي و كيفي گياه عدس (رقم بيله‌سوار) تحت تاثير غلظت‌هاي مختلف دي‌اكسيدكربن و رژيم‌هاي مختلف آبياري

The effects of different concentrations of carbon dioxide and irrigation regimes on quantitative and qualitative characteristics of lentil (variety Bileh-savar)

به‌منظور بررسي اثر غلظت دي‌اكسيدكربن و مقادير مختلف آب آبياري بر رشد و عملكرد گياه عدس، آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد صورت پذيرفت. در اين تحقيق آثار افزايش غلظت دي‌اكسيدكربن از 400 به 800 و ppm1200 بر رقم بيله‌سوار تحت چهار تيمار آبياري (FC، FC125?، FC75? و FC50?) تحت يك آزمايش بلوك كاملاَ تصادفي بررسي شد. نتايج حاصله نشان داد افزايش غلظت دي‌اكسيدكربن از 400 به 800 و ppm1200 به ترتيب موجب افزايش 21 و 50 درصدي عملكرد گياه شده است كه اين افزايش در اثر افزايش 13 و 43% جرم خشك 100 دانه و 7 و 4% تعداد غلاف‌ها مي‌باشد. همچنين دو برابر شدن غلظت دي‌اكسيدكربن به ترتيب افزايش 15، 28 و 22% ارتفاع، جرم خشك ساقه و جرم خشك ريشه را به همراه دارد؛ در حالي‌كه 3 برابر شدن غلظت دي‌اكسيدكربن اين پارامترها را به ترتيب 24، 59 و 39% افزايش مي‌دهد. از سوي ديگر دو و سه برابر شدن غلظت دي‌اكسيدكربن به ترتيب موجب كاهش 12 و 30 درصدي و معني‌دار تبخير- تعرق و كاهش 6 و 15% ميزان پروتيين موجود در دانه مي‌گردد. لازم به ذكر است كه كاهش ميزان آب آبياري كاهش توليد و نيز كاهش ميزان پروتيين را به همراه دارد.

In order to investigate the effect of increasing carbon dioxide concentration on growth and yield of lentil (Lens culinaris, Bileh-Savar), an experiment was conducted at Ferdowsi University’s research greenhouse. The effects of increasing carbon dioxide concentration from 400 to 800 and 1200 ppm at four irrigation levels (1.25 FC, FC, 0.75 FC and 0.5 FC) under randomized complete design were studied. Elevated amounts of CO2 concentration from 400 to 800 and 1200 ppm, increased yield by 21 and 50%, respectively which may be attributed to corresponding increase in weight of 100 seeds for 13 and 43% and also increased number of pod; 4% and 7, respectively. Also, by doubling CO2 concentration, crop height, shoot dry matter and root dry matter were increased by 15, 28 and 22%, respectively; while tripling CO2, raised these parameters, 24, 59 and 39% respectively. On the other hand doubling and tripling the amount of carbon dioxide concentration, led to a decrease in evapotranspiration for amount of 12 and 30% .Moreover, the protein content of the grain showed an average decrease of 10 %. It should be mentioned that reducing the amount of irrigation water reduced the biomass and the amount of protein as well.