Relativism: Protagoras and Nelson Goodman

نسبي گرايي: پروتاگوراس و نلسون گودمن

پروتاگوراس در يونان باستان و نلسون گودمن در دوره جديد دو تن از برجسته ترين مدافعان نسبي گرايي به شمار مي روند. گاه ممكن است نثر آن دو فريبنده بنمايد، و چه بسا اين امر شرح و تفسير منظور و مراد حقيقي آنها را دشوار سازد. پروتاگوراس و گودمن، با وجود برخي تفاوتها، به دفاع از اين ديدگاه به ظاهر افراطي مي-پردازند كه همه وقايع، به معناي حقيقي كلمه، وابسته به ديدگاه انسان است. هدف اين مقاله شرح و بررسي رويكردهاي نسبي گرايانه اين دو انديشمند برجسته نسبي گراست. ابتدا به اجمال برخي از چهره هاي نسبي گرايي تعريف و توصيف مي شود .سپس به ترتيب نسبي گرايي پروتاگوراس( يا صادق- براي- من) و نسبي گرايي افراطي گودمن مورد بررسي و ارزيابي قرار مي گيرد. استدلال كرده ام كه هر دو قسم نسبي گرايي مورد بحث دچار مشكلات اساسي بوده و اين مشكلات، به باور فيلسوف واقع گرا، هر دو آنها را غير قابل دفاع مي سازد. بي ترديد، اين دو شكل از نسبي گرايي زمينه را براي رويكرد ضد واقع گرايي هموار كرده است؛ ولي در نهايت آشكار مي شود كه نسبي گرايي افراطي گودمن و بنابر اين نظريه جهان سازي او همچون نسبي گرايي صادق -براي- من پروتاگوراس مشتمل بر نقصي ويرانگرند و نمي توانند از اثر براهين ضد نسبي گرايي اي كه از منظر واقع گرايانه اقامه شده است در امان باشند. با اين حال بايد پذيرفت كه متهم كردن نسبي گرايي به خودشكن بودن و عدم انسجام دروني از شيوع و محبوبيت آن نكاسته است.

Discussion of the many faces of relativism occupies a highly prominent place in the epistemological literature. Protagoras in ancient Greece and Nelson Goodman in the modern period are two most notable proponent of relativism. In the present article, I discuss and explain relativistic approaches of this two important relativist. I will first briefly define and review some faces of relativism. Then I will discuss and elaborate Protagorean or true-for-me relativism and Goodman’s radical relativism in turn. I will argue that there are crucial difficulties in Protagorean and radical relativism, and that these difficulties, as the realist philosophers insist, make these two faces of relativism be undefensible. No doubt, these two shapes of relativism have paved the way for anti-realism. In the end, it will appear that Goodman’s radical relativism and so the theory of worldmaking, like Protagorean relativism, suffers from a fatal flaw: the flaw of self-refuting.