سنجش برابري در توزيع منابع بخش سلامت با استفاده از ضريب جيني و منحني لورنز: مطالعه موردي شهرستان هاي استان كردستان (1392-1385)

Evaluation of inequalities in the distribution of health resources by Gini coefficient and Lorenz curve: a case study in Kurdistan province from 2006 to 2013

چكيده مقدمه: توزيع عادلانه و برابر منابع بخش سلامت همواره يكي از موضوعات و چالش هاي اصلي محققان، برنامه ريزان و مديران بخش سلامت در دهه هاي گذشته بوده است. هدف اين مطالعه ارزيابي وضعيت و روند نابرابري در توزيع منابع بخش سلامت در شهرستان هاي استان كردستان در دوره ي زماني 8 ساله (1392-1385) با استفاده از ضريب جيني و منحني لورنز مي باشد. روش بررسي: يك مطالعه توصيفي-تحليلي (مقطعي) مي باشد كه نابرابري در توزيع منابع بخش سلامت در شهرستان هاي استان كردستان با استفاده از ضريب جيني و منحني لورنز ارزيابي كرده است. داده هاي مطالعه شامل پزشك عمومي، پزشك متخصص، دندانپزشك، آزمايشگاه، داروخانه، تخت بيمارستاني و خانه هاي بهداشت مي باشد كه از سالنامه هاي آماري استان جمع آوري شده است. براي آناليز داده ها هم از نرم افزارهاي DASPو Stata نسخه 12 استفاده شده است. يافته ها: متوسط ضريب جيني در دوره ي 8 ساله مورد مطالعه براي پزشك عمومي، پزشك متخصص، دندانپزشك، آزمايشگاه، داروخانه، تخت بيمارستاني و خانه هاي بهداشت به ترتيب برابر با 21/0، 368/0، 38/0، 2/0، 218/0، 33/0 و 23/0 بدست آمد. همچنين نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين نابرابري به ترتيب در سال 1385 مربوط به دندانپزشك و خانه هاي بهداشت و در سال 1392 مربوط به پزشك متخصص و آزمايشگاه مي باشد. نتيجه گيري: بر اساس يافته هاي اين مطالعه ميزان نابرابري در توزيع منابع بخش سلامت در سال 1392 در مقايسه با سال 1385 كاهش يافته است ولي هم چنان نابرابري وجود دارد. بنابراين پيشنهاد مي شود در راستاي توزيع عادلانه تر منابع، سياست هاي توزيعي مناسبي، مجددا طراحي و اجرا شوند. كليد واژه ها: نابرابري، بخش سلامت، ضريب جيني، منحني لورنز

ABSTRACT Background and Aim: Inequality in the distribution of health resources is one of the main issues that have been a matter of concern for researchers, planner, and managers in the health sector during the last decades. This study investigated the situation and trend of inequality in the distribution of health resources across the Kurdistan province using Gini coefficient and Lorenz curve from 2006 to 2013. Material and Methods: This was a cross-sectional study, which investigated the inequality in the distribution of health resources in Kurdistan province using Gini coefficient and Lorenz curve. Data including total number of general physicians, specialists, dentists, laboratories, pharmacies, hospital beds, and health centers were obtained from the statistical calendar of the province. We used Stata V.12 and DASP software for data analyses. Results: The mean values of Gini coefficient for general physician, specialist, and dentist, laboratory, pharmacy, hospital bed, and health centers were 0.21, 0.368, 0.38, 0.2, 0.218, 0.33 and 0.23, respectively. The highest and lowest inequality rates in 2006 belonged to the number of dentists and health centers, whereas, in 2013, the highest and lowest inequality rates were related to the number of specialists and laboratories, respectively. Conclusion: Our study revealed inequality in the distribution of health resources across the Kurdistan province, but the inequality in their distribution in 2013 compared to 2006, was declined significantly. The results of the study suggested that equality in the distribution of health resources is possible by implementing appropriate distribution policies on the health resources. Keywords: Inequality, Gini coefficient, Lorenz curve, Health resources