عملكرد دانه، روغن و كارايي استفاده از نيتروژن در ارقام مختلف كنجد .(0Sesamum indicum L) تحت تاثيركود نيتروژن و رقابت علف هاي هرز

Grain, Oil Yield and Nitrogen Use Efficiency in Different Varieties of Sesame (Sesamum indicum L.) under Nitrogen Fertilizer and Weed Competition

جهت بررسي اثرات كود نيتروژن بر محتويات روغن و پروتيين و كارايي مصرف نيتروژن ارقام كنجد تحت رقابت علف هاي هرز،آزمايشي به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در شهرستان اميديه در تابستان 1392 انجام شد. فاكتور اصلي سطوح مصرف نيتروژن شامل عدم كاربرد و كاربرد 50 و 100 كيلوگرم در هكتار نيتروژن و فاكتور فرعي در تركيب فاكتوريل شامل ارقام كنجد (توده محلي بهبهان ، رقم يلووايت، لاين هايtn -238 و tn-240 ) و رقابت علف هاي هرز (عاري و آلوده به علف هرز ) بود. نتايج نشان داد كه اثر نيتروژن و رقابت علف هاي هرز بر عملكرد دانه ارقام مختلف كنجد معني دار شد. بيشترين عملكرد دانه (220 گرم در متر مربع) با كاربرد 100 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار و شرايط بدون رقابت علف هاي هرز از رقم محلي بهبهان به دست آمد. كمترين عملكرد دانه(61 گرم در متر مربع) از تيمار عدم مصرف كود و شرايط رقابت علف هاي هرز در لاينهاي tn -238 و240-tn بدست آمد. بيشترين درصد روغن كنجد (44?) از تيمار عدم مصرف كود نيتروژن و رقم 238-tn و كمترين ميزان اين صفت از تيمار كودي 100 كيلوگرم نيتروژن و رقم يلووايت(35?) بدست آمد. بيشترين عملكرد روغن كنجد (83 كيلوگرم در متر مربع) نيز مربوط به رقم محلي بهبهان در شرايط عدم رقابت علف هاي هرز و كاربرد 100 كيلوگرم در هكتار نيتروژن بود. افزايش مصرف كود نيتروژن موجب كاهش كارايي استفاده از نيتروژن گرديد و بيشترين كارايي استفاده از نيتروژن از تيمار عدم مصرف كود و رقم محلي بهبهان بدست آمد.

In order to evaluate the effect of different amounts of nitrogen fertilizer on oil and porotein content and nitrogen use efficiency of five sesame varieties under weed competition condition, this study was carried out at Omidieh (Boshehr province) during summer of 2013. Treatments were arranged in split factorial based on RCBD with three replications. The main plot consist of nitrogen fertilizer application levels as control, non application and application of 50 and 100 kg.ha-1 nitrogen from urea form and subplots were in a factorial combination of sesame varieties (Behbahan landrace, Yellow-white, tn-238 and tn-240) and weed competition (weed free and weed infest) . The results showed that the effect of nitrogen fertilizer on grain yield of different sesame varieties was significant. The highest grain yield (220 g.m-2) was obtained from Behbahan landrace with 100 kg.ha-1 nitrogen application under weed frees condition and the lowest was achieved from tn-238 and tn-240 lines without nitrogen application under weed infests condition. The highest oil percent (44%) was belonged to tn-238 line whitout nitrogen application and the lowest (35%) was achieved from Yellow-white variety with 100 kg.ha-1 nitrogen application. Also the highest oil yield (83 kg.ha-1) was belonged to Behbahan landrace with 100 kg.ha-1 nitrogen application under weed free condition. Increasing the nitrogen fertilizer application decreased nitrogen utility efficiency. The highest nitrogen utilisation efficiency achieved from Behbahan landrace in no nitrogen fertilizer application.