آواشناسي ابن جزري در كتاب النشر في القرا ات العشر

Phonetics of Ibn al-Jazari in his Book "al-nashr fi qeraʹʹat al-ashr"

اين مقاله در صدد ارايه برخي آرا و نظرات ابن جزري نويسنده كتاب النشرفي القرا ات العشر در زمينه مباحثي از تجويد و بررسي آنها از ديدگاه آواشناسي جديد مي‌باشد. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه ابن جزري از اندام‌هاي گفتار، تنها از حفره حلق و ديگر اندام‌هاي گويايي بالاي اين حفره نام برده است و به نقش اندام‌هاي تنفسي و واك‌ساز در توليد آواها اشاره نكرده است. در كتاب النشر همخوان‌ها دقيق‌تر و مفصل‌تر از واكه‌ها توصيف شده‌اند. از نظر توصيف جايگاه‌ها و شيوه‌هاي توليد همخوان‌ها تشابهات زيادي ميان توصيفات ابن جزري و آواشناسي جديد وجود دارد. ابن جزري مانند برخي ديگر از پيشينيان به تمايز بين آواهاي واكدار و بي‌واك پي برده است. در كتاب النشر به واحد زبرزنجيري درنگ توجه گرديده و اين پديده با اصطلاحات سكت و وقف مطرح گرديده است، همچنين به فرايندهاي آوايي با اصطلاحات گوناگوني اشاره شده است. ابن جزري توصيفي از واكه‌هاي كوتاه ارايه نكرده است. توصيف وي از واكه‌هاي بلند و مركب، توصيفي اجمالي و كوتاه مي‌باشد.

This article is an attempt to present some of the views of the Ibn al-Jazari in the areas of Qu-ran recital and discussing them from the viewpoint of new phonetics. Findings show that Quran recitation should be considered in fact as the phonetics of Quranic Arabic language (classic or eloquent). In the book of al-Nashr, he has spoken of the pharynx hole and other vocal organs in the upper side of this hole out of the vocal organs and has not referred to the role of breathing and vowel producing organs in producing the voices. In the book of al-Nashr, the consonants have been described more precisely and in details in comparison with the vowels. As for the description of positions and methods of producing the consonants, there are many similarities between the descriptions of Ibn al-Jazari and new phonetics. Ibn al-Jazari like many other predecessors had understood the difference between vowels and consonants. In the book of al-Nashr, the supra segmental units have been noticed and these phenomenon has been put forth through terms such as pause or a moderate pause. Also the phonetic processes have been mentioned through various terms. Ibn al-Jazari has not presented any description of short vowels. His description of long and compound vowels is precise and short description.