چندمعنايي (ايهام) در غزل هاي فروغي بسطامي

Study of Ambiguity InThe Sonnets Foroughi Bastami

ايهام يكي از مهم ترين امكانات زبان شعري است. اين صنعت بديعي را از انواع هنجارگريزي هاي معنايي مي دانند كه در محور همنشيني و مجاورت كه مبتني بر تركيب است به وجود مي آيد و كلام را با ابهام كه از عناصر مهم زبان ادبي است، پيوند مي دهد. فروغي بسطامي از شاعران تواناي عصر قاجار و قرن سيزدهم هجري است. عشق، عرفان و مدح مضامين اصلي غزل هاي فروغي بسطامي را تشكيل مي دهد، وي مضامين عاشقانه را از سعدي و مضامين عارفانه را از حافظ وام گرفته و بسياري از غزل هاي خود را به تقليد از آنها سروده است. اشعارش ساده، روان، به دور از ابهام و پيچيدگي و سرشار از صنايع معنوي و زيبايي هاي بديعي است، ايهام از جمله اين صنايع و يكي از ابزارهاي هنجارگريزي و زيباسازي در كلام ادبي است همين امر سبب شد كه به بررسي اين ترفند هنري پرداخته و هنر و توانايي شاعر را در اين زمينه بيشتر نمودار سازيم. شيوه به كار رفته در اين مقاله توصيفي- تحليلي و مستند به بسامد آماري است. به اينگونه كه ابتدا تعريفي از انواع ايهام ارايه مي شود و سپس به استخراج دقيق بسامد انواع ايهام و تحليل آنها پرداخته خواهد شد. نتايج بررسي حكايت از آن دارد كه فروغي براي چند صدايي كردن شعر خود اهتمام ويژه اي به اين ترفند داشته است.