مطالعه تطبيقي موتيو «خط» در ديوان نظيري و غزل هاي صايب

A Comparative Study of the Motives of KHAT in the poetical works of Naziri and collection of lyric poems of Sa’eb

يكي از عناصر خيال آفرين و معني ساز در شعر شاعران طرز نو يا سبك هندي، موتيوها هستند. واژگان كليدي معني آفريني كه در مركز شبكه هاي زباني قرار مي-گيرند و با ارتباط مفهومي و زباني با واژگان يك مجموعه، ضمن استفاده از صنعت مراعات نظير با شبكه تداعي هاي زباني، مفاهيم دقيق و باريكي مي آفرينند كه در پيشبرد گفتمان معنايي شاعر با مخاطب، بخصوص در غزل بسيار موثر است. در ديوان نظيري نيشابوري برخي واژگان و تركيب هاي وصفي و اضافي، از دايره معناهاي عادي و قاموسي خود خارج شده و با قرار گرفتن در مركز شبكه هاي زباني به شاعر مدد رسانده اند تا ضمن پديد آوردن تصاوير خيال بديع و نو مفاهيم ذهني خود را نيز به خواننده منتقل كند. مثلاً واژگاني مثل سپهر با 51 مورد استفاده يا خط با 74 مورد و خاك با 166 و كعبه با 125 بار كاربرد در معني سازي هاي شاعرانه به نظيري مدد رسانده اند. در اين مقاله ضمن اشاره به برخي موتيوهاي غزل هاي نظيري كاربرد بن-مايه و موتيو خط در غزل هاي نظيري و صايب با هم مقايسه شده اند.

One of the elements of fantasy poses and meaning construction in the poetry of the new style poets or Indian style, are the Motives. The key words of meaning construction, which get situated in the centre of language and communication network, and associated with the concept of language and vocabulary, while using parallelism and the narrow sense of the poet, lead to a very effective lyric discussion with the audience, especially in the lyric type of poems. In the poetical works of Naziri Neyshaburi, some descriptive combinations and words get out of the circle of their ordinary dictionary meanings and being placed in the centre of the language networks, help the poet, in order to creation of innovative concepts, they also transfer their cognitive concepts to the readerʹs mind. For instance, words like: sepehr with 51 or khat with 74, khak with 166 or ka’be with 125 different usages in his poems- have helped the poet in constructing differentiated meanings. In this article, I try to compare the motives of khat in the poetical works of Naziri and Sa’eb, while referring to some motives used in the poetical works of Naziri.