تببين وضعيت نظام مراقبت گروه هاي در معرض خطر بيماري سل در ايران: يك مطالعه كيفي

مقدمه: بررسي ابعاد مختلف نظام مراقبت گروه هاي در معرض خطر سل به منظور پويايي و ارتقا كيفيت آن با بهره گيري از نظرات خبرگان و افراد با تجربه در اين زمينه، بسيار مهم و ضروري است. لذا، هدف از اين مطالعه تبيين وضعيت نظام مراقبت اين گروه ها در ايران مي باشد. روش‌ها: در اين مطالعه كيفي جمع آوري داده ها از طريق مصاحبه با 17 نفر خبره در برنامه كنترل سل در ايران انجام شد. از چهار معيار قابل ‌قبول بودن، انتقال‌پذيري، قابليت وابستگي و تاييدپذيري به منظور ارزيابي روايي و پايايي داده ها استفاده شد. همچنين براي تحليل داده ها از روش تحليل چارچوبي استفاده شد. نتا‌يج: بر اساس نظرات مصاحبه شوندگان، 12 گروه مهم در معرض خطر سل و 7 موضوع مرتبط با چالش هاي موجود در نظام مراقبت آن در ايران استخراج شد. براي بخش عمده اي از اين گروه هاي در معرض خطر برنامه ساختار يافته اي وجود ندارد و وضعيت بيماريابي و درمان مشابه جمعيت عمومي است. براي برخي ديگر (مبتلايان به HIV/AIDS ، زندانيان و افراد در معرض تماس) برنامه وجود دارد، ولي از حيث اثربخشي با ابهاماتي مواجه مي باشد. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج حاكي از اين مي باشد كه گروه هاي در معرض خطر سل گسترده و برخي از آن ها به سختي در دسترس هستند، از اين رو، اين گروه ها يكي از چالش هاي اصلي برنامه كنترل سل ايران مي باشند.

Background: In order to achieve a dynamic surveillance system for the groups at risk of tuberculosis and to improve its quality, investigating its various aspects and benefiting from the opinions of the experts and experienced individuals in this field are very important. Hence, the objective of this study was to explore the status of the surveillance system for the groups at risk of tuberculosis in Iran. Methods: Data collection was carried out via interviews with 17 experts in the tuberculosis control program of Iran. In order to evaluate the validity and reliability of data, four criteria of credibility, transferability, dependability and confirmability were used. Frame analysis was used for data analysis. Results: Based on the intervieweeʹs opinions, twelve major groups at risk of tuberculosis and seven challenges in the surveillance system were identified. For the majority of these at risk groups, there is no structured program and the status of case finding and treatment is similar to the public population. For some others (HIV/ AIDS patients, prisoners and people at exposure), there is a program, but its effectiveness is uncertain. Conclusion: Results indicate that groups at risk of tuberculosis are widespread and access to some of them is difficult; hence, these groups are the main challenges of the tuberculosis control program in Iran.