بررسي آثار تغييرات نرخ ارز حقيقي مؤثر، صادرات و واردات بر تراز تجاري ايران

The Study of Real Effective Exchange Rate, Export and Import Changes on Trade Balance in Iran

تراز تجاری از مهم ترین متغیرهای كلان و از محدودیت های استراتژیك اقتصاد كلان برای كشورهای در حال توسعه می باشد. نرخ ارز كه رابطه برابری پول ملی و یا ارزش پول ملی در مقابل پول های بیگانه (اسعار) تعریف می­گردد، به عنوان یكی از عوامل كلیدی مؤثر بر تراز تجاری كشورها شناخته می شود. از آنجا كه نرخ ارز مؤثر واقعی، تغییر و تحول قیمت ها و هزینه­های نسبی را با یك پول مشترك اندازه می­گیرد، عمومی ترین شاخص استفاده شده برای رقابت پذیری است. این شاخص موقعیت رقابتی كشور را نشان می­دهد. آشفتگی و نوسان در عملكرد این شاخص، از یك طرف مبین عدم تعادل در اقتصاد و از سوی دیگر، علت بی ثباتی بیشتر محسوب می شود. با توجه به اینكه جهت و میزان اثر گذاری نرخ ارز حقیقی بر تراز تجاری از موضوعات بسیار با اهمیت است، در این پژوهش تغییرات نرخ ارزحقیقی مؤثر بر تراز تجاری ایران و شركای عمده برای داده­های سالانه دوره 90-1372 در قالب مدل تصحیح خطای برداری (VECM) بررسی شده و نتایج حاكی از آن است كهدر كوتاه مدت نوسانات نرخ ارز حقیقی مؤثر تنها برای كشور آلمان منجر به كاهش تراز تجاری می­گردد و در بلند مدت، برای كشور ایتالیا منجر به افزایش تراز تجاری می­گردد.

Trade balance is regarded as both main macroeconomic factor and strategic constraint in developing countries. Exchange rate, which is defined as parity relationship between national currency and foreign currencies, is a vital determinant of countries’ trade balance. As the real effective exchange rate measures the changes in prices and relative costs by a common currency, it is the most popular indicator to measure competitiveness. On one hand, fluctuation of this index represents disequilibrium in the economy, and on the other hand, it is the cause of more instability. Since the direction and size of the effects of real exchange rate on trade balance is an important macroeconomic issue, this articleinvestigates the real effective exchange rate changes on trade balance in Iran and its’ major partners using the Vector Error Correction Model ( VECM ) over the period 1993-2011. The results indicate that the real effective exchange rate volatility reduces trade balance only for Germany in the short run and rises it for Italy in the long run.