پهنه بندي پتانسيل بوم گردي حوزه نفوذ شهري با استفاده از روش تلفيقي تصميم گيري چندمعيارهTOPSIS و GIS

Zoning the Eco-tourism Potential of the Urban Hinterland by Using Integrated Method of Multi-Criteria Decision of TOPSIS & GIS

يكي از ابعاد مهم و جديد موردتوجه در توسعه پايدار گردشگري، اكوتوريسم (بوم گردي) است كه ريشه در نظريه توسعه پايدار دارد. در مقابل، ديدگاه گردشگري انبوه با اثرات نامطلوب زيست محيطي شكل گرفته است و هم اكنون فراتر از طبيعت گردي قرار دارد. چون اكوتوريسم ارتباط عميقي با حفاظت محيط زيست دارد، نمي توان طبيعت گردي را بدون درنظرگرفتن ويژگي هاي توسعه پايدار، اكوتوريسم(بوم گردي) ناميد. بر اين اساس مشخص كردن محدوده هاي دقيق گستره مكاني-فضايي پتانسيل خاص اكوتوريسم يكي از اساسي ترين گام ها در برنامه-ريزي و مديريت اكوتوريسم است كه با درنظرگرفتن شاخص هاي اكولوژيكي گردشگري امكان مي يابد. اين امر به ويژه در قلمروهاي جغرافيايي و حوزه نفوذ شهري كلان شهري مانند تهران كه عرضه و تقاضاي اكوتوريسم در آن بسيار بالا است ضرورت بيشتري دارد. لذا هدف اين مطالعه استفاده از تحليل تصميم گيري چند معياره (MCDM) تاپسيس (TOPSIS) در محيط جي آي اس (GIS) براي پهنه بندي و اولويت بندي پتانسيل هاي اكوتوريسم محدوده استان تهران است. براي رسيدن به اين هدف از روش شناسي توصيفي-تحليلي بر پايه مطالعات اسنادي-كتابخانه اي و تحليل تركيبي چندمعياره داده هاي فضايي استفاده شده است. نتايج به دست آمده در محدوده مورد مطالعه نشان دهنده 5 پهنه اساسي در رابطه با پتانسيل اكوتوريسم است كه پهنه-هاي با امتيازات بالاتر منطبق با مناطق حفاظت شده هستند.

One of the important and new aspects of sustainable development of tourism is ecotourism which is based on the sustainable development theory. But mass tourism perspective is formed by undesirable environmental effects and now it is beyond ecotourism. Since Ecotourism has such a deep connection with the protection of environment, nature cannot be called ecotourism by ignoring the characteristics of sustainable development. Thus, determining the precise scope of the spatial location-specific potential of ecotourism is one of the most critical steps in the planning and management of ecotourism which is possible by considering the ecological indexes. This is especially necessary in geographical territories and urban hinterland of metropolitan cities like Tehran in which the supply and demand for ecotourism is too much. So the aim of this study is the use of the analysis of TOPSIS multi-criteria decision (MCDM) in a GIS environment for zoning and prioritization of ecotourism potential in Tehran province. To achieve the goal, the methodology of this study is Cross-sectional based on document-library studies and hybrid multi-criteria analysis of spatial data. The results obtained in the studied area show five key zones in relation to ecotourism potential and the zones with higher scores are corresponded to the protected areas.