حكومت و سعادت در انديشه سياسي علامه طباطبايي (ره)

Governance and Happiness in ‘Allamah Tabataba’i’s Political Thoughts

سعادت از مفاهيم كليدي در انديشه فلاسفه و بخصوص حكماي اسلامي است و از فلاسفه يونان باستان گرفته تا اديان توحيدي و دين اسلام به مقوله سعادت آدمي پرداخته‌اند. از منظر غالب فلاسفه، هدف سياست و تشكيل حكومت، نيل به سعادت است؛ هرچند در تعريف سعادت تعاريف متفاوتي ارايه شده است. در اين مقاله تلاش شده جايگاه سعادت در انديشه علامه طباطبايي بعنوان يك فيلسوف و مفسر برجسته معاصر مورد بررسي قرار گيرد. از ديدگاه علامه طباطبايي جامعه‌يي به سعادت دست مييابد كه حركتش در مسير فطرت انساني و نظام آفرينش باشد. دين كه از طرف خداوند تشريع شده تفصيل فطرتي است كه بصورت اجمال آن را در درون خود مييابيم؛ بنابرين دين ـ اسلام ـ ملاك تشخيص ايمان و عمل صالح است. از اينرو، جامعه‌يي به سعادت دنيوي و اخروي ميرسد كه دين منطبق با فطرت بر آن حكومت كند.

Happiness is one of the key terms used by philosophers, in general, and by Islamic sages, in particular. From ancient Greek philosophers to the thinkers advocating monotheistic religions and Islamic philosophers, all have dealt with the issue of human happiness. In the view of the majority of philosophers, the ultimate goal of politics and establishing a government is attaining happiness. However, this concept has been defined differently by different thinkers. In this paper, the author has tried to explore the place of happiness in the philosophy of ‘Allamah Tabataba’i, the distinguished contemporary philosopher and interpreter of the Qur’an. In his view, a society attains happiness when it moves in the line of human primordial nature (fitrah) and the system of creation. A religion which has been sanctioned by God is the extension of a detailed primordial nature which exists in our nature. Thus religion – Islam – is the criterion for distinguishing faith and good deed. Accordingly, a society will attain worldly and otherworldly happiness if it is ruled by a religion which conforms to Man’s primordial nature.