عناصر بينامتنيت در روايات پيكارسك و مقامات

Intertextual Elements in Maqamat and Picaresque Narratives

بينامتنيت يكي از كاربردي‌‌ترين نظريه‌‌ها در حوزه ادبيات تطبيقي است؛ زيرا مانند ادبيات تطبيقي، به تاثيرگذاري‌‌ها مي‌‌پردازد و نظريه‌‌پردازان آن بر اين اعتقادند كه هر متني، حاصل جذب و تغيير شكل متني ديگر است. فن مقامه از نظر تكنيك داستان‌‌نويسي، بر ادبيات اروپا تاثيري گسترده و بازتابي گوناگون داشته‌‌است و از نظر فني و سرشت واقع‌‌گرايانه، الهام‌‌بخش روايات پيكارسك بوده‌‌است. البته گروهي از منتقدان، اين تاثيرگذاري و اثرپذيري را نفي كرده‌‌اند. نگارندگان مقاله با شيوه‌‌اي سندكاوي و كتابخانه‌‌اي و روش تحليلي ـ توصيفي، روايات پيكارسك و مقامات را با تكيه بر نمونه‌‌هاي آن‌‌ها بررسي تطبيقي و بينامتني كرده‌اند. در اين گفتار، مهم‌‌ترين گزاره‌‌هاي مشترك روايات پيكارسك و مقامات، بررسي شده‌‌است. بررسي تطبيقي و بينامتني مقامات و روايات پيكارسك، نشان‌‌دهنده برهم‌نمايي‌‌هاي ساختاري اين دو گونه ادبي در دو فرهنگ متفاوت و لاجرم دو زبان متمايز، در دو موضع گوناگون است. گزاره‌‌هاي مشترك آن‌‌ها از قطعيت بينامتنيت و آگاهانه بودن آن ميان اين دو نوع ادبي حكايت مي‌‌كند و بر تاثيرگذاري مقامات در روايات پيكارسك و شواهد تاريخي اين موضوع، صحه‌‌ مي‌‌گذارد.

Intertextuality is one of the most important theories in comparative literature, because it deals with effectiveness of literature, just like comparative literature. The theorists believe that any text is the result of absorption and transformation of another text. The Maqama technique has had a great impact on European literature in terms of fiction writing and has technically inspired Picaresque Narratives through its realistic nature. However some critics have rejected this kind of impact and inspiration. Through an analytic-descriptive method, based on library and documentaries, the authors of present essay have comparatively and intertextually studied Picaresque Narratives using some instances. The study shows that the structure superimposes of these two literary genres, in two different cultures and inevitably in two different languages stands on different positions. Their common prepositions imply their certainty of intertextuality and being informed and confirm the Maqamatʹs effectiveness on Picaresque Narratives.