اثر تاريخ كاشت بر ويژگي‌هاي مرتبط با خوشه و عملكرد ارقام برنج در شمال خوزستان

Effect of Different Planting Dates on the Panicle Characteristics and Yield of Rice Cultivars in Northern Khuzestan

اين پژوهش به‌منظور بررسی اثر تاريخ كاشت (تغيير شرايط حرارتی محيط) بر ويژگی‌های خوشه و عملكرد در ارقام برنج در شرايط خوزستان به‌مدت يك سال (1389) به‌صورت كرت‌های يك بار خرد شده در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار اجرا شد. عامل اصلی تاريخ كاشت در سه سطح (5 خرداد، 20 خرداد و 5 تير) و عامل فرعی شامل سه رقم برنج عنبوری قرمز (پابلند و پاكوتاه) و چمپا بود. نتايج نشان داد بيشترين عملكرد دانه، وزن دانه‌های هر خوشه، تعداد دانه پُر و وزن هزار دانه، مربوط به تاريخ كاشت سوم، بيشترين ميزان باروری در تاريخ كاشت دوم و هم‌چنين بيشترين ميزان تعداد دانه پوك در خوشه و وزن هزار گلچه پوك در تاريخ كاشت اول مشاهده شد و ديگر صفات فاقد تفاوت معنی‌دار در بين تاريخ‌های مختلف كاشت بودند. در بين ارقام نيز بيشترين عملكرد را رقم چمپا با متوسط 4/3795 كيلوگرم در هكتار دارا بود. با توجه به ضرايب همبستگی عملكرد دانه بيشترين همبستگی مثبت و معنی‌دار را به‌ترتيب با وزن هزار دانه (*779/0)، وزن دانه‌های هر خوشه (**755/0) و تعداد دانه پُر در خوشه (*403/0) داشت و نشان‌دهنده تأثير مستقيم و زياد اين صفات در افزايش عملكرد و لزوم انجام پژوهش‌های بيشتر در جهت افزايش عملكرد دانه می‌باشد.

This study aimed at evaluating the effect of different planting dates (different ambient temperature conditions) on the characteristics of rice panicle and yield of its cultivars in Khuzestan climate in 2010. The experimental design was a split plot in a Randomized Block Design with four replications. The main factor was the planting date with three dates (May 25th , June 9th , and June 25th ) and the sub factor consisted of three rice cultivars including Red Anbori (long and short), and Champa. Results showed that the highest grain yield, seed weight in each panicle, grain number, and 1000-grain weight belonged to the third planting date; the highest fertility percentage belonged to the second planting date; and the highest number of unfilled seeds in panicle and weight of unfilled 1000-grain were observed in the first planting date. With an average of 3795.4 Kg/ ha, Champa cultivar had the highest grain yield. In addition, given the correlation coefficients, grain yield had the most positive and significant correlations with 1000-grain weight (0.779*), weight of each panicle`s seeds (0.755*), and the number of filled seeds per panicle (0.403*), which indicates the high and direct impact of these characteristics on the increase of yield as well as the necessity of conducting further studies to increase the yield.