پيش‌بيني ميزان رشد ابعاد مختلف زيتون تلخ(Melia azedarach) و توت زينتي (Morus alba) در فضاي سبز شهري

Predicting the Growth of Different Dimensions of Mulberry (Melia azedarach) and Chinaberry (Morus alba) in Urban Landscapes

تعيين ميزان رشد و فاصله كشت درختان در فضاهای سبز شهری امروزه به صورت يكی از ضرورت‌های برنامه‌های طراحی كاشت و مديريت فضای سبز در آمده است. به منظور تعيين ميزان و سرعت رشد دو گونه درختی زيتون تلخ و توت زينتی داده‌برداری از ابعاد مختلف درخت شامل ارتفاع كل، ارتفاع تنه و قطر تاج درختان در سنين مختلف، در محوطه پرديس دانشگاه فردوسی مشهد و در طی فصل رشد سبز آن‌ها انجام شد. تجزيه رگرسيون اين ابعاد به عنوان متغير وابسته با سن به عنوان متغير مستقل مدل‌های مختلفی را ايجاد كردند كه می‌توانند برای تخمين ميزان رشد ابعاد اندازه گيری شده اين دو گونه طی زمان مورد استفاده قرار گيرند. نتايج تجزيه‌ها نشان داد كه در بين مدل‌های برارش شده، بالاترين ضرايب رگرسيون مربوط به توابع خطی، چند جمله‌ای و نمايی است، اما تابع لگاريتمی به عنوان قابل قبول‌ترين مدل برای تخمين ابعاد اندازه‌گيری شده در طی زمان در دو گونه زيتون تلخ (ارتفاع كل 87/0=R2، ارتفاع تنه 67/0=R2، قطر تاج 67/0=R2) و توت زينتی (ارتفاع كل 60/0= R2، ارتفاع تنه40/0=R2، قطر تاج 65/0=R2) معرفی شدند. همچنين در هر دو گونه بيشترين سرعت رشد ابعاد اندازه‌گيری شده همزمان با افزايش سن تا 15 سالگی در قطر تاج يا رشد عرضی شاخساره درختان ديده شد.

Determination of growth rate and planting space of trees in urban spaces is needed for the planting design programs and land scape management. To determine the growth rate of two tree species, Chinaberry (Melia azedarach) and Mulberry (Morus alba), data was collected on different dimensions of these trees including, tree height, tree crown height and tree crown diameter at various ages at Pardis campus of Ferdowsi University of Mashhad during their growth. Regression analysis of these dimensions as a dependent variable and age as an independent variable produced different models that can be used for estimating the growth of the measured dimensions of these two species. The results showed that the highest regression coefficient among the models was linear, polynomial and exponential function, but logarithmic types were selected as the most acceptable model for estimating the growth of measured dimensions in the two tree species of Chinaberry (tree height with r2=0.87, crown height with r2=0.67, crown diameter with r2=0.67) and Mulberry (total height with r2=0.60, crown height with r2=0.40, crown diameter with r2=0.65). Also, in both species, the most increase in growth rate of measured dimensions for the 15 years old trees was found in crown diameter.