ارزيابي ارتباط بين تحمل به شوري ژنوتيپ‌هاي مختلف گلرنگ در دو مرحله جوانه‌زني و رشد رويشي

Relationship between Responses of Safflower Genotypes to Salinity at Germination and Vegetative Growth Stages

اين تحقيق طی دو آزمايش جداگانـه به‌منظور ارزيابی واكنش ژنوتيپ‌های گلرنگ به تنش شوری در مراحل جوانه‌زنی و رشد رويشی و نيز تعيين ارتباط بين تحمل به شوری در اين دو مرحله، انجام گرفت. در هر دو آزمايش 13 ژنوتيپ گلرنگ در دو سطح شوری صفر و 100 ميلی‌مولار محلول كلريد سديم مورد بررسی قرار گرفتند. آزمايش جوانه‌زنی در آزمايشگاه تحقيقات بذر و آزمايش ارزيابی رشد رويشی ژنوتيپ‌ها با استفاده از روش كشت هيدروپونيك در داخل گلخانه‌ی پژوهشی دانشكده كشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1389 انجام گرفت. در اين تحقيق مقادير مربوط به درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه و ريشه‌چه، ارتفاع گياه، سطح برگ، وزن خشك اندام هوائی و ريشه در اثر شوری كاهش يافت. تأثير شوری بر نسبت وزن اندام هوائی به ريشه معنی‌دار نبود. برهمكنش شوری و ژنوتيپ بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه و ريشه‌چه، ارتفاع گياه و وزن خشك ريشه معنی‌دار بود. ميزان كاهش وزن خشك اندام هوائی در شرايط شور نسبت به شاهد برای متحمل‌ترين ژنوتيپ (A1) حدود 32 درصد و برای حساس‌ترين ژنوتيپ (C121) حدود 60 درصد بود. در شرايط اين آزمايش با در نظر گرفتن مجموع صفات اندازه‌گيری شده برای هر مرحله‌ رشد به‌ترتيب ژنوتيپ‌های E1431، A1 وLRV51-51 در مرحله جوانه‌زنی و ژنوتيپ‌های IL111، A1 و اراك 2811 در مرحله رشد رويشی نسبت به ساير ژنوتيپ‌ها بيشترين تحمل را به شوری 100 ميلی‌مولار كلريد سديم نشان دادند. به‌طوركلی، به استثنای ژنوتيپ‌ A1، بين تحمل به شوری ژنوتيپ‌های گلرنگ در مرحله جوانه‌زنی با تحمل به شوری در مرحله رشد رويشی همبستگی معنی‌داری مشاهده نشد.

This study was carried out in two separate experiments in order to evaluate the responses of different safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes to salinity at germination and vegetative growth stages. In both experiments, thirteen safflower genotypes were investigated under non-saline and saline conditions (100 mM sodium chloride). Germination experiment was done in the seed laboratory and the experiment regarding the response of plants at vegetative stage was carried out inside a research greenhouse, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, using hydroponic culture in 2009. In this experiment, the germination rate and percentage, the root and shoot length of germinating seeds, plant height, leaf area, shoot and root dry matter were decreased under the salt treatment. The effect of salinity was not significant on shoot/root weight ratio. The interaction effects of salinity and genotype were significant on germination traits, plant height, and root dry weight. The reductions in shoot dry matter in saline compared to non saline treatment were about 32 percent for the most tolerant (A1) and about 60 percent for the least tolerant genotype (C121). Considering all traits evaluated in this study, genotypes E1431, A1, and LRV51-51 at germination stage and genotypes IL111, A1, and Arak2811 at vegetative stage were the most tolerant compared to other tested genotypes when subjected to the salinity level of 100 mM sodium chloride. Except for genotype A1, no significant relationship was found between salinity tolerance of safflower genotypes at germination and vegetative growth stages.