اثر تنش شوري بر سرعت رشد گياهچه و تجمع يون‌هاي سديم، پتاسيم و كلسيم در ارقام گندم (Triticum aestivum L.)

Salt Stress Effects on Seedling Growth Rate and Sodium, Potassium, and Calcium Ions Content of Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars

تأثير تنش شوری بر سرعت رشد گياهچه و تجمع يون‌های سديم، پتاسيم و كلسيم طی دو هفته در هفده رقم گندم نان در آزمايشی در گلخانه تحقيقاتی دانشگاه شهيد باهنر كرمان در سال 1386 در دو سطح شوری صفر و 8 دسی‌زيمنس بر متر با 4 تكرار در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی تحت شرايط هيدروپونيك مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌های برگ از بوته‌های رشد يافته تحت شرايط مشابه اخذ و محتوی آب نسبی، مقادير كلسيم، پتاسيم و سديم در آنها اندازه‌گيری شدند. نتايج نشان داد ارقام شيراز و گاسكوژن به‌ترتيب بيشترين و كمترين سرعت رشد ريشه را در شرايط نرمال و ارقام آذر و كوير به‌ترتيب بيشترين و كمترين مقادير را در شرايط تنش نشان دادند. ارقام شيراز و آذر بيشترين و ارقام كوير و هيرمند كمترين سرعت رشد برگ را در شرايط نرمال داشتند درحالی‌كه در شرايط تنش مهدوی بيشترين و سايسون كمترين سرعت رشد را داشتند. هم‌چنين نتايج نشان داد كه شوری موجب 34% افزايش در سديم، 25% كلسيم و 48% نسبت سديم به پتاسيم و هم‌چنين كاهش 3/29% در محتوای آب نسبی گرديد. همبستگی معنی‌داری بين سرعت رشد ريشه و تجمع يون‌ها ديده نشد اما ارقامی كه در شرايط نرمال سرعت رشد بالاتری داشتند تحت تنش نيز سرعت بيشتری داشتند و درصورتی‌كه بتوانند سرعت بالای رشد خود در شرايط تنش را در شرايط مزرعه نيز حفظ كنند، می‌توان انتظار داشت كه بتوانند از اثرات زيان‌آور شوری در لايه فوقانی خاك اجتناب نموده و با توليد گياهچه‌های قوی‌تر عملكرد بيشتری داشته باشند. اين موضوع نيازمند بررسی بيشتر در آينده می‌باشد.

Effects of salt stress on growth rate and ion content of 17 bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars grown in a hydroculture media under normal (0 ds/m) and salt stress (8 ds/m) conditions were examined during a period of 14 days in an experiment conducted at the greenhouse of Shahid Bahonar University of Kerman. Cultivars of Shiraz and Gascogen showed the highest and lowest root growth rates under normal while Azar2 and Kavir showed the highest and lowest values under salt stress condition. Cultivars Shiraz and Azar2 showed the highest and Kavir and Hirmand the lowest leaf growth rates under normal condition while under salt stress condition Mahdavi and Saison showed the highest and lowest values, respectively. Generally, growth rates were reduced under salt stress compared to the control condition. In another experiment, leaf samples were taken from 10 selected cultivars grown under the same stress condition and in all RWC and Na, K and Ca content were measured. Seedlings under salt stress condition had 34% more Na, 25% more Ca and 48% more K/Na ratio while they had 29% less RWC compared to the control condition. There were no significant correlations between growth rates and ion content. Meanwhile, cultivars with higher growth rates under control condition showed higher growth rates under stress condition. It was suggested that cultivars with higher growth rates under salt stress condition may be able to escape from the detrimental effects of saline top soils and produce more vigorous seedlings which may help them to have better yield performance under salt stress condition. This needs to be investigated in the future studies.