بررسي پروفايل اسيدهاي چرب ريزجلبك‌هاي Spirulina sp. ، Chlorella sp. و Chaetoceros sp. و معرفي آن‌ها به عنوان منابع بالقوه جديد جهت استخراج امگا 3 و امگا 6

Fatty acid composition of Spirulina sp., Chlorella sp. and Chaetoceros sp. microalgae and introduction as potential new sources to extinct omega 3 and omega 6

زمينه: اين تحقيق به منظور تعيين درصد اسيدهاي چرب در دو گونه خالص ريز جلبك Spirulina sp. و Chlorella sp. و همچنين گونه‌ي Chaetoceros sp. جدا شده از رودخانه بهمنشير انجام گرديد. مواد و روش‌ها: به منظور جداسازي جلبك تك سلولي Chaetoceros sp. از رودخانه بهمنشير نمونه‌برداري با استفاده از بطري نمونه‌بردار در فصل بهار 1392 گرفت. همچنين 250 ميلي‌ليتر گونه خالص ريز جلبك Spirulina sp. و Chlorella sp. از پژوهشكده ميگوي كشور واقع در شهرستان بوشهر تهيه و به آزمايشگاه منتقل گرديد. اين ريز جلبك‌ها در آزمابشگاه تكثير و پرورش و تحت شرايط محيطي مناسب به مقدار 100 ليتر انبوه‌سازي شدند. جهت جداسازي ريز جلبك‌ها از آب با توجه به اندازه آن‌ها، از دو روش سانتريفوژ و فيلتراسيون استفاده گرديد. جهت آناليز تركيبات اسيد چرب در ريز جلبك‌ها، ابتدا اسيدهاي چرب نمونه به استرهاي متيله شده اسيد چرب (FAMEs) تبديل شده و سپس توسط سيستم كروماتوگرافي گازي (GC) مدل مجهز به آشكارساز يونيزاسيون شعله (FID) مورد سنجش قرار گرفتند. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه در مورد اسيدهاي چرب اشباع، اسيد پالميتيك در ريزجلبك‌هاي Chaetoceros sp.، Spirulina sp. وChlorella sp. به‌ترتيب با 21/15، 1/30 و 17/25 درصد از كل اسيدهاي چرب بيشترين مقدار را به خود اختصاص داده بود. همچنين در ميان اسيدهاي چرب غير اشباع با يك بند دوگانه اسيد اولييك در Spirulina sp. (34 درصد) بيشترين مقدار را به خود اختصاص داده بود. اما بيشترين اسيد چرب با يك بند دوگانه در مورد ريز جلبك Chaetoceros sp. مربوط به اسيد پالميتولييك به ميزان 33/30 درصد از كل اسيدهاي چرب مي‌باشد. در مورد اسيدهاي چرب غيراشباع با چند بند دوگانه نيز، اسيد لينولييك از اسيدهاي چرب امگا 6 در Spirulina sp. به ماكزيمم مقدار خود يعني 8/18 درصد و در مورد اسيد الفا لينولنيك از اسيدهاي چرب امگا 3 تنها در كشت Chlorella sp. به بيشترين مقدار يعني 66/9 درصد رسيد و اولين رتبه را از نظر حضور اسيدهاي چرب امگا 3 به خود اختصاص داد. ريز جلبك Spirulina sp. نيز داراي بيشترين درصد اسيد چرب امگا 6 (اسيد لينولييك) به ميزان 8/18 گرم درصد مي‌باشد. نتيجه‌گيري: تجزيه و تحليل يافته‌ها نشان داد كه تنوع و پروفايل اسيدهاي چرب در گونه‌هاي مختلف فيتوپلانكتون از جمله ريز جلبك‌ها بسيار مي‌باشد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه كشت ريزجلبك Chlorella sp. به عنوان گزينه مناسب و غني از امگا 3 مي‌تواند مطرح باشد و تكثيرو پرورش آن به شكل انبوه براي تهيه منبع غني از امگا 3 پيشنهاد مي‌گردد. نهايتاً براي داشتن محصول خاص كه وابسته به هدف ويژه‌اي باشد، مثلاً هدف استخراج امگا 3 و يا استخراج اسيد اولييك باشد، انتخاب گونه‌ي مناسب براي خالص سازي و كشت بسيار مهم است.

Background: This study was carried out to determine the oil fatty acids from two special species of microalgae; Spirulina sp.,Chlorella sp. and also Chaetoceros sp. collected from Bahmanshir River. Materials and Methods: Sampling of microalgae Chaetoceros sp. from Bahmanshir River was under taken using bottle samplers during spring season of 2013. Microalgae Spirulina sp. and Chlorella sp. were supplied from Shrimp Research Institute of Iran in Bushehr Province. Samples then were cultured under controlled laboratory conditions and mass culture for 100 liters was undertaken. Isolation of microalgae species from water of cultured media was carried out using filtration and centrifugation methods. The fatty acid compositions were determined by Gas – FID chromatography. Results: Results showed that regarding Saturated Fatty Acids (SFA) obtained from purified culture of Chaetoceros sp., Spirulina sp. and Chlorella sp. the maximum amount of total fatty acids were belonged to palmitic acids (C16:0) with 15.21%, 30.1% and 25.17% of total fatty acids respectively. Analysis of Mono Unsaturated Fatty Acids (MUFA) showed that in the Oleic acid was maximum amount of 34% in Spirulina sp. In addition the amount of MUFA in Chlorella sp. was 16.37% of total fatty acids. On the other hand the amount of palmeotic acid in purified culture of Chaetoceros sp. was 30.33% from total content of fatty acids. Analysis of Poly Unsaturated Fatty Acids (PUFA), Linoleic acid (C18:2) (Omega 6), revealed maximum percentage in Spirulina sp. with 18.8%. Results of Alpha linoleic acid (C18:3) (Omega3) analysis showed maximum amount of 9.66% in Chlorella sp. compared to other microalgae with lower omega 3 contents. Spirulina sp. contained maximum amount of Linoleic acid (C18:2) with 18.8% of total fatty acids. Therefore, Spirulina sp. can be considered as a rich source of omega 6 for the purpose of fatty acid extractions. The presence of PUFA in Chlorella sp. and Spirulina sp. was equivalent whereas the amount of Omega 3 in Chlorella sp. was higher than two other species. Conclusion: Results of this study revealed a diverse profile of fatty acids among many species of phytoplanktons and microalgae. There Chlorella sp. with a good candidate and a rich source of Omega 3 future applications. It is indicated that different species have totally different fatty acid profiles. Therefore, to acquire special products for a particular target, selection of specific species is essential.