بررسي ارتباط عوامل اكولوژيك با پوشش گياهي زيستگاه پلنگان، منطقه حفاظت شده آق داغ استان اردبيل

Relationships between Vegetation and Ecological variablesin Palangan Habitat, Aghdagh Protected Area of Ardabil Province

شناخت جوامع گیاهی و عوامل اكولوژیكی موثر بر استقرار گیاهان، یكی از مهمترین مسائل مدیریت حفاظت می‌باشد كه در دهه‌های اخیر مورد توجه واقع شده است. پژوهش حاضر به‌منظور شناخت و درك روابط اكولوژیك پوشش گیاهی زیستگاه پلنگان واقع در منطقه حفاظت شده آق داغ استان اردبیل، انجام شده است. به‌منظور استخراج داده‌های گونه‌ای و محیطی، در مجموع 45 پلات پوششی در طول یك ترانسكت با 1500 متر گرادیان ارتفاعی و در فواصل ارتفاعی 100 متری برداشت شد (هر ایستگاه سه پلات) و برای به‌دست آوردن میزان فراوانی پوشش هر پلات، از مقیاس عددی Braun-Blanquet استفاده شد. تنوع فلوریستیكی، ویژگی‌های فلوری و محیطی منطقه در طول شیب ارتفاعی با استفاده از رسته‌بندی DCAو آنالیز رده‌بندی TWINSPAN مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه‌های 4گانه حاصل از TWINSPAN، درنمودارهای DCA نیز به‌راحتی قابل تشخیص می‌باشند و از نظر اكولوژیكی و ویژگی‌های گونه‌ای (غنای گونه‌ای، اشكال زیستی و پراكنش جغرافیایی) به‌وسیله آنالیز ANOVA یك طرفه، متمایز می‌گردند. براساس این آنالیز‌ها، ارتفاع و شیب مهمترین عوامل اكولوژیك تاثیرگذار بر پوشش گیاهی منطقه می‌باشند. میزان بوم‌زادی در بین كمربند‌های ارتفاعی تفاوت معنی‌داری نشان نمی‌دهد اما در عوض نسبت گونه‌های یك‌ساله و عناصری با پراكنش جغرافیایی وسیع در طول شیب ارتفاعی روند معنی‌داری را آشكار می سازند. ارتباط غنای گونه‌ای و ارتفاع همانند بسیاری از سیستم‌های كوهستانی، روندی تقریبا زنگوله‌ای شكل را نشان می‌دهد كه در ارتفاع 1800 متری دارای بیشترین غنای گونه‌ای است.

Knowledge about plant communities and their relationships with ecological factors is one of the most important issues in conservation ecology particularly in the recent decades. The current investigation aimed to study the vegetation ecology of Palangan habitat in Aghdagh Protected area, Ardabil province. In order to collect species and environmental data, a total of 45 plots along a 1500 m elevational gradient and an interval of 100 m were surveyed. Braun-Blanquet scales were used to evaluate vegetion cover of each plot. Floristic and ecological characteristics of the area were studied along elevational gradient using DCA ordination and TWINSPAN classification methods. Four vegetation groups detremined in TWINSPAN were also identified in the DCA diagram and their species and environmnetal characters have been evalyated by one-way ANOVA. Based on these anlayses, altitude and slope were the most important ecological factors affecting the vegetation of the area. Endemicity values are not significatly changed among different altitudinal belts, but in stead, the number of therophytes and plants with wide distributional ranges are significam,ty different along elevation. The relatiohsip between altitude and species richness, like to other mountainus systems, show almost unimodal pattern which peaks at 1800 m.