مطالعه مورفولوژي و مورفومتري قلب در جنين گوسفند

Morphological and morphometrical study of fetal heart in sheep

علي‌رغم اين كه قلب به عنوان يكي از حساس‌ترين اعضاي بدن همواره در پژوهش‌هاي علوم پايه‌ي پزشكي مطرح بوده است، اما در خصوص رشد تكاملي ماكروسكوپي قلب گوسفند گزارشي در دسترس نيست. لذا مطالعه‌ي حاضر با هدف بررسي آناتومي و مورفومتري قلب گوسفند در دوره‌ي جنيني انجام گرفت. در اين پژوهش تعداد 41 راس جنين گوسفند از كشتارگاه جمع آوري و در محلول فرمالين 10 درصد تثبيت شد. تمامي جنين‌ها بر اساس طول فرق سر - دنبالچه (CRL) به سه گروه تقسيم شدند. گروه اول شامل CRL 6 تا 15 سانتي‌متر، گروه دوم شامل CRL 5/15 تا 5/28 سانتي‌متر وگروه سوم شامل CRL 30 تا 40 سانتي‌متر بود. CRL جنين‌ها از 6 الي 40 سانتي‌متر بود و در نتيجه سن تخميني جنين‌ها از 48 روز تا 120 روز تعيين شد. ابعاد مورفومتري جنين‌ها شامل: وزن قلب، قطر بزرگ قلب، قطر كوچك قلب، محيط قلب، طول لبه‌ي جلويي، طول لبه‌ي عقبي، طول بطن راست، طول بطن چپ، ضخامت ديواره‌ي بطن راست، ضخامت ديواره‌ي بطن چپ و ضخامت ديواره‌ي بين بطني اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه روند افزايش وزن جنين‌ها و پارامتر‌هاي فوق تابع افزايش سن جنين‌ها بود. هرچند كه بين دو جنس نر و ماده اختلاف معني داري وجود نداشت. از نظر مورفولوژي، قلب جنين‌ها داراي راس نوك تيز، دهليز راست و چپ، بطن راست و چپ و شيار كرونري بود. مطالعه‌ي سطح داخلي بطن‌‌‌‌ها حضور طناب‌هايي كوچك را نشان داد كه نوار‌هاي معتدل كننده‌ي كوچك بودند. بر اساس نتايج حاصل مشخص شد كه هم‌زمان با رشد تكاملي عمومي بدن و افزايش وزن و طول جنين گوسفند، قلب نيز در تمام ابعاد، رشد تكاملي فزاينده‌اي را نشان مي‌دهد.

Although heart has been consistently considered as one of the most sensitive organs in medical basic science researches, there was not any available report about embryology and macroscopic developmental growth in sheep heart. Therefore, this study was done to investigate morphology and morphometry of sheep heart in fetal period. In present study, 41 sheep fetuses were collected from slaughterhouses and fixed in 10% formalin solution. These fetuses were divided into 3 groups according to their crown – rump – length. First group has CRL?15 cm, second group has CRL: more than 15 cm and less than 30 cm and the last group has CRL?30 cm. Fetal CRL were 6 to 40 cm, approximately resulting in ages from 48 days to 120 days. Morphometrical parameters of the fetal heart include: heart weight, long and short diameters of the heart, circumference of the heart, cranial and caudal borders, length of right and left ventricles, thickness of right and left ventricles wall and interventricular septum of the heartwere measured. The results showed that the body weight process and increasing of the mentioned parameters followed by fetus aging. Also, there was not significant difference between both sexes. The chart of their process showed an ascending increase from 99 days onwards and their growth rate was higher from these days. From the morphological standpoint, the fetal heart showed sharp apex and had right and left atriums, right and left ventricles and coronary groove. The study of internal surface of the hearts showed some small tendons in the ventricles. They did not have any links between papillary muscles and valve cusps in the ventricles chambers. They called small moderate bands. The results showed that concomitant with general developmental growth of fetal sheep body like weight and length, also the fetal heart showed increasingly growth in all dimentions.