آينده شناسي آموزش عالي: راهبردها و پيامدهاي سازگاري دانشگاه با محيط و جامعه

Higher Education Futurology: Strategies adn Outcomes of University Compatibility With Environment Society

هدف اين پژوهش، شناسايي و اعتباريابي راهبردهاي سازگار كردن نظام دانشگاهي با محيط علمي ‌و اجتماعي و پيامدهاي دانشگاه سازگارشونده است. در جهان پويا بخش‌هاي مهمي ‌از آموزش عالي و دانشگاه نسبت به قدرت، فرهنگ، دولت و صنعت به صورت نهاد محافظه‌كار تقريباً ايستا باقي مانده و در مقايسه با دهه‌هاي اول نيمه دوم قرن بيستم كه دانشگاه به نهاد معتبر جامعه تبديل شد اعتبار آن با روند نزولي مواجه شده است. سازگاري با محيط، يكي از الزامات توسعه پايدار و فعال نظام دانشگاهي در شرايط تغيير شتابان است. سازگاري دانشگاه با محيط يك معيار اساسي براي كيفيت آموزش عالي است. امروزه، با توجه به افزايش نرخ تغيير و ظهور عصر دانش، موج آينده‌پژوهي در نهادهاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فناوري گسترش يافته است. از دو دهه گذشته، همسو با تحولات جامعه و به منظور شناخت آينده و سياستگذاري نظام دانشگاهي، آينده‌انديشي در آموزش عالي، ضرورت پيدا كرده است. در اين پژوهش، با استفاده از روش تركيبي مرور اسناد و نظريه مبنايي، راهبردهاي سازگاري كردن دانشگاه با محيط و پيامدهاي اين نوع دانشگاه با رويكرد اكتشافي و آينده‌نگر بر مبناي الگوي هنجاري دانشگاه مطلوب استخراج شده است. براي شناسايي و اعتباريابي راهبردها و پيامدها از كدگذاري‌هاي باز و محوري روش نظريه مبنايي استفاده شده است. در اين پژوهش، با تعيين دانشگاه سازگار با محيط و جامعه به عنوان مقوله كانوني آينده‌شناسي در آموزش عالي، 13 راهبرد و چهار پيامد كليدي دانشگاه سازگار با محيط، شناسايي و تدوين شده است. نظام دانشگاهي بايد به وسيله راهبردهاي پيشنهادي با محيط‌هاي علمي ‌و اجتماعي به طور مستمر سازگار شده و با جامعه در حال تغيير، دايماً در تعادل پويا باشد. سياستگذاران آموزش عالي، بايد الزامات و شرايط محيطي، علي و زمينه‌اي مناسب و سازنده براي تحقق و فعليت راهبردهاي سازگاري دانشگاه با محيط را فراهم كنند.